Bilirubina całkowita
[BILI-T TBIL] Total Bilirubin
[BC DBIL] Bilirubina sprzężona (bezpośrednia, związana), Conjugated or Direct Bilirubin
[BU IBIL] Bilirubina wolna (pośrednia), Unconjugated or Indirect Bilirubin 
  

Wartości referencyjne*

Populacja Ilość Wiek całkowita
mg/dl [umol/l]		 wolna
mg/dl [umol/l]		 związana
mg/dl [umol/l] 
samce[1-16] – – 0-1 [0-17,1] 0-0,6 [0-10,3] 0-0,3 [0-5,2]
samce albino[1, 2, 5] 28 16-32 tygodni 0-1 [0-17,1] b/d b/d
samce[3] 15 10 tygodni 0-0,9 [0-15,4] b/d 0-0,6 [0-10,3]
samce[3] 15 12 tygodni 0,1-1,9 [1,7-32,5] b/d 0-0,1 [0-1,7]
samce[3] 9 14-16 tygodni 0,2-0,8 [3,4-13,7] b/d b/d
samce[13] 279 16-24 tygodni 0-0,5 [0-8,55] 0-0,6 [0-10,3] 0-0,3 [0-5,2]
samce niekastrowane[3] 22 – b/d 0,2-0,3 [0-5,2] 0-0,1 [0-1,7]
samce kastrowane[1] 5 – b/d b/d b/d
samice[1-16] – – 0-1 [0-17,1] 0-0,6 [0-10,3] 0-0,3 [0-5,2]
samice albino[1] 11 – 0-1 [0-17,1] 0-0,6 [0-10,3] 0-0,3 [0-5,2]
samice niekastrowane[2] 5 – b/d b/d b/d
samice w rui[3] 10 – b/d b/d b/d
samice i samce[27] 111 11 tyg. – 9 lat b/d*** b/d*** b/d***

Uwaga!
* Powyższe wartości referencyjne (normy) zostały opracowane w latach 1979-1989, na małych ilościowo populacjach młodych fretek (8 miesięcy), sedowanych (eter, chlorowodorek ketaminy lub inne) przed pobraniem krwi z żył brzusznych, szyjnych lub z serca oraz żywionych pokarmem komercyjnym (suchym), co miało wpływ na niższe wartości hematokrytu, hemoglobiny i erytrocytów oraz innych parametrów (na wartości referencyjne mają wpływ: wiek, płeć, badana populacja, warunki bytowe (dieta, period świetlny, temperatura, itp.), metody pobierania (odczynniki, grubość igły, czas, itp.), metody oznaczenia oraz badania w danym laboratorium)
** wartości referencyjne dla psów i kotów (psy: 0,3-0,9 [BC 0-0,02] mg/dl; koty: 0,5-1,2 [BC 0-0,1] mg/dl)[24]
*** wartości referencyjne dla fretek: b/d [111 clinically healthy ferrets (age 11 weeks to 9 years; 61 male, 50 female). Age, sex (male or female).][27]
  

Do oznaczenia stężenia bilirubiny niezbędna jest surowica uzyskana bezрośrednio pо pobraniu krwi… Surowica niezabezpieczona przed dostępem światła traci w ciągu 2 godzin do 50% wartości… Hemoliza istotnie zawyża wynik…

Stężenie bilirubiny jest zazwyczaj nieco wyższe u samców, a niższe u samic…

Podwyższony poziom bilirubiny może być spowodowany wysiłkiem…
  

Powiązane badania

Należy pamiętać, iż dany parametr rozpatrujemy łącznie z innymi, dla uzyskania pełnego i faktycznego obrazu stanu zdrowia fretki:

Wzrost [hiperbilirubinemia]

Podwyższony poziom bilirubiny, nazywany hiperbilirubinemią, może być objawem wielu chorób o różnej etiologii…

Hiperbilirubinemia z przewagą bilirubiny wolnej (pośredniej):

  • żółtaczka hemolityczna – wzmożony rozpad krwinek czerwonych – hemoliza (np. w przebiegu chorób autoimmunologicznych, po przetoczeniu niezgodnej grupowo krwi)
  • żółtaczka miąższowa (uszkodzenie komórek wątroby powodujące upośledzenie ich czynności wydalniczej) – uszkodzenie komórek wątroby – hepatocytów (wirusowe zapalenia wątroby, toksyczne, ostre uszkodzenie wątroby, marskość wątroby)
  • wrodzone uszkodzenie procesów wychwytywania i sprzęgania bilirubiny przez komórki wątrobowe (np. żółtaczka Gilberta, zespół Criglera-Najjara)
  • leczenie atazanawirem
      

Hiperbilirubinemia z przewagą bilirubiny sprzężonej (czyli bezpośredniej):

  • żółtaczka mechaniczna (utrudniony odpływ żółci z wątroby) – cholestaza wewnątrzwątrobowa, czyli zastój żółci wewnątrz wątroby, który może być spowodowany podaniem niektórych leków lub chorobami autoimmunologicznymi wątroby (stwardniające zapalenie dróg żółciowych)
  • cholestaza zewnątrzwątrobowa, czyli blokada odpływu żółci spowodowana niedrożnością zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych (kamienie w drogach żółciowych, ucisk dróg żółciowych przez guz)
  • wrodzone zaburzenia wydalania sprzężonej bilirubiny z hepatocytów (zespół Dubin-Jonsona)
      

Jeżeli poziom bilirubiny całkowitej przekroczy 34 µmol/l czyli 2 mg/dl dochodzi do:

  • zażółcenia tkanek
  • rozwoju żółtaczki
      

Spadek

  • przyjmowanie dużych dawek leków, tj.: barbiturany, kofeiny, penicyliny i salicylany
      

Opis

Bilirubina (ang. bilirubin), to produkt metabolizmu hemu, związku zawartego głównie w hemoglobinie krwinek czerwonych (erytrocytów)… 85% bilirubiny pochodzi z uszkodzonych lub obumarłych krwinek czerwonych, a pozostała część pochodzi ze szpiku kostnego lub wątroby… 

Badanie jest pomocne w różnicowaniu:

  • uszkodzeń wątroby 
  • niedrożności przewodów żółciowych
  • niedokrwistości hemolitycznych (niszczeniem erytrocytów)
  • zaburzeń metabolicznych związanych z wątrobą

We krwi znajduje się niewielka ilość bilirubiny wolnej i tylko śladowe ilości bilirubiny sprzężonej, a suma obu frakcji stanowi Bilirubinę całkowitą:

  • bilirubina wolna (pośrednia) do 0,8 mg/dl (13,7 umol/l) – krwinki czerwone ulegają rozpadowi po pewnym czasie obecności w krążeniu (ze starości lub w wyniku uszkodzenia) i są usuwane przez śledzionę, wtedy właśnie składnik hemoglobiny, zwany hemem, w systemie makrofagów monocytów śledziony, ulega przemianie do bilirubiny słabo rozpuszczalnej w wodzie i tłuszczach, następnie jest wiązana z białkami osocza (aminokwasami) i transportowana do wątroby 
  • bilirubina sprzężona (bezpośrednia) do 0,4 mg/dl (6,8 umol/l) – wątroba wychwytuje wolną bilirubinę i łączy z pochodnymi cukrów tworząc glukuroniany… w tej postaci jest związkiem dobrze rozpuszczalnym w wodzie i przechodzi do żółci, ulega dalszemu rozkładowi przy udziale bakterii występujących w jelicie, a następnie wydalana jest z kałem, którego charakterystyczna brązowa barwa jest właśnie wynikiem obecności produktów rozpadu bilirubiny

…

Uwaga!

Podane wartości referencyjne nie są wartościami stałymi. Ich wielkość zależy od wielu czynników: wieku, płci i metody oznaczenia użytej w laboratorium – wartości liczbowe przedstawione jako wyniki mogą mieć różne znaczenie w różnych laboratoriach. Wartości podane przez autorów mają jedynie charakter orientacyjny. Indywidualny wynik należy porównać z zakresem referencyjnym dla konkretnego oznaczenia. Zaleca się, aby wyniki konsultować z własnym lekarzem weterynarii.

Uwaga!

Większość książek lub artykułów, wykorzystanych do opracowania niniejszego tematu, zostało opublikowanych jakiś czas temu, w związku z powyższym niektóre dane, metody leczenia i leki mogą być nieaktualne (wycofane z obrotu lub nigdy nie dopuszczone do obrotu w Polsce), ale Wasz lekarz weterynarii na pewno będzie wiedział czym można je zastąpić.

Większość informacji na tych stronach napisali ludzie, którzy mają duże doświadczenie w hodowli fretek jednak nie są weterynarzami. Wszystkie teksty były konsultowane ze specjalistami.

Każda chora fretka powinna natychmiast znaleźć się u wykwalifikowanego i doświadczonego weterynarza, który specjalizuje się w leczeniu fretek. Pamiętaj fretki należą do zwierząt, u których symptomy choroby występują bardzo późno, co może prowadzić do ich nagłej śmierci. Nie próbuj żadnych “domowych sposobów” bez konsultacji ze specjalistą, nawet jeśli jakiś znajdziesz gdzieś w tekście na tej stronie. Informacje tu zawarte mogą powiększyć Twoją wiedzę i wyczulić Cię na niespecyficzne objawy w zachowaniu Twojej fretki, ale pamiętaj niewłaściwa, samemu postawiona diagnoza może decydować o jej życiu.

Wszystkie prawa zastrzeżone!

…

by: Ana

foto: 
1) ferretta.pl
Fotki, zdjęcia i ryciny zamieszczono w celach poglądowych, dydaktycznych, informacyjnych lub szkoleniowych • © All rights reserved or Some rights reserved, publikacja powyższych zdjęć wymaga zgody autorów

literatura:
[1] „The ferret, Mustela putorius furo, as a new species in toxicology”, P.C. Thornton, Pauline A. Wright, P.J. Sacra & T.E.W. Goodier, Laboratory Animals (13) 1979, s. 119-124
[2] „Haematological and serum chemistry profiles of ferrets (Mustela putorius furo)”, Elsbeth J. Lee, W.E. Moore, H.C. Fryer & H.C. Minocha, Laboratory Animals (12) 1982, s. 133-137
[3] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[4] „Normal Parameters and Laboratory Interpretation of Disease States in the Domestic Ferret,” article by Dr. Tom Kawasaki, 1994
[5] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000
[6] „Ferrets, Rabitts & Others: Clinical Medicine and Surgery”, Katherine E. Quesenberry and James W. Carpenter, 3rd edition, Saunders, 2012
[7] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[8] „Species specific hematology” Zimmerman K.L., Moore D.M., Smith S.A., Schalm’s veterinary hematology, 6th ed., Ames, Iowa: Wiley-Blackwell: 2010:852-917
[9] „Exotic companion medicine handbook for veterinarians” Cathy A. Johnson-Delaney, Eastside Anian & Exotic Animal Medical Center Kirkland, Washington, 2008
[10] „Ferrets: Clinical Pathology and Sample Collection” Morrisey J.K., Ramer J., Reavill D.R. (ed), Veterinary Clinics of North America, Exotic Practice: September 1999, s. 553-564
[11] „Diagnostics and restraint of the domestic ferret” Morrisey J.K., J.W. Carpenter, and C. Kolmstetter, Vet. Med. Vol 91(12), 1996, s. 1084-1097
[12] „Laboratory Reference Ranges for Selected Avian, Mammalian and Reptilian Species” Fudge A.M., Laboratory Medicine, Avian and Exotic Pets, W.B. Saunders, Philadelphia USA, s.269-727, 2000 
[13] „The Laboratory Ferret”, C. Andrew Matchett, rena Marr, Felipe M. Berard, Andrew G. Cawton, Sonya P. Swing, CRC Press, A volume in The Laboratory Animal Pocket Reference Series, 2012
[14] „Schalm’s Veterinary hematology” Douglas J.Weiss, K. Jane Wardrop, 6th ed., Wiley-Blackwell, 2010, s. 888-892
[15] „Ferret Medicine”, Joerg Mayer DVM, Gretchen Kaufman DVM, Cummings School of Veterinary Medicine at Tufts University, 2009
[16] „Drobne ssaki” Prof. MVDr. Zdenek Knotek, CSc, MVDr. Zora Knotkova, CSc., Brno 2004
[17] „Tchórz” Marcin Brzeziński, Jerzy Romanowski, 1997
[18] „Hodowla tchórzy” Maria Bednarz, Andrzej Frindt, 1991
[19] „Ferret for dummies” K. Schilling, 2007
[20] „How to read your report” Wellness Inc., 1993
[21] „Practical ferret medicine and surgery for the private practitioner” Finkler M., 1993
[22] „Ferret medicine and surgery” Brown S., 1992, 2001
[23] „Ferret breeding” James McKay, 2006
[24] „Wartości referencyjne podstawowych badań laboratoryjnych w weterynarii”, Anna Winnicka, SGGW, 2008 
[25] „Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej” Dembińska-Kieć A., Naskalski J.W., Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-137-2
[26] „Normy laboratoryjne” Jakob M., Via Medica, Gdańsk 2010, ISBN 978-83-7555-232-4
[27] „Reference ranges for laboratory parameters in ferrets” Hein J , Spreyer F, Sauter-Louis C, Hartmann K., Vet Rec. 2012 Sep 1;171(9):218. doi: 10.1136/vr.100628. Epub 2012 Aug 2. 

…





  • Bilirubina jako wskaźnik chorób metabolicznych, wątroby, dróg żółciowych lub niedokrwistości…