Amylaza
[AMY], Diastaza, Amylase
Wartości referencyjne*
| Populacja | Ilość | Wiek | U/l |
| samce[1-16] | – | – | 10-90 |
| samce albino[1, 2, 5] | 28 | 16-32 tygodni | 0-100 |
| samce[3] | 15 | 10 tygodni | 0-100 |
| samce[3] | 15 | 12 tygodni | 0-100 |
| samce[3] | 9 | 14-16 tygodni | b/d |
| samce[13] | 279 | 16-24 tygodni | b/d |
| samce niekastrowane[3] | 22 | – | b/d |
| samce kastrowane[1] | 5 | – | b/d |
| samice[1-16] | – | – | 21-59*** |
| samice albino[1] | 11 | – | b/d |
| samice niekastrowane[2] | 5 | – | b/d |
| samice w rui[3] | 10 | – | b/d |
| samice i samce[27] | 111 | 11 tyg. – 9 lat | 21-59*** |
Uwaga!
* Powyższe wartości referencyjne (normy) zostały opracowane w latach 1979-1989, na małych ilościowo populacjach młodych fretek (8 miesięcy), sedowanych (eter, chlorowodorek ketaminy lub inne) przed pobraniem krwi z żył brzusznych, szyjnych lub z serca oraz żywionych pokarmem komercyjnym (suchym), co miało wpływ na niższe wartości hematokrytu, hemoglobiny i erytrocytów oraz innych parametrów (na wartości referencyjne mają wpływ: wiek, płeć, badana populacja, warunki bytowe (dieta, period świetlny, temperatura, itp.), metody pobierania (odczynniki, grubość igły, czas, itp.), metody oznaczenia oraz badania w danym laboratorium)
** wartości referencyjne dla psów i kotów (psy: 300-1850 U/l; koty: 433-1248 U/l)[24]
*** wartości referencyjne dla fretek: 21-59 U/l [111 clinically healthy ferrets (age 11 weeks to 9 years; 61 male, 50 female). Age, sex (male or female).][27]
Powiązane badania
Należy pamiętać, iż dany parametr rozpatrujemy łącznie z innymi, dla uzyskania pełnego i faktycznego obrazu stanu zdrowia fretki:
- lipaza
- klirens kreatyniny
Wzrost
W ostrym zapaleniu trzustki poziom amylazy wzrasta znacznie; często od 4 do 6 razy przekraczając wartości prawidłowe…
- ostre zapalenie trzustki (z jednoczesnym wzrostem lipazy)
- przewlekłe zapalenie trzustki
- niedrożność jelit
- atak kamicy żółciowej
- kamica trzustkowa
- kwasica ketonowa w cukrzycy
- ostra niewydolność nerek
- hiperadrenokortycyzm
- urazy/niedrożność gruczołów ślinowych
- z wiekiem
- rak trzustki
- rak jajników
- rak płuc
- ciąża jajowodowa
- perforacja wrzodu dwunastnicy
- leki: aspiryna, leki moczopędne, doustne środki antykoncepcyjne, kortykosteroidy, indometacyna i opiaty
Spadek
- martwica trzustki
- uszkodzenie trzustki
- kamica żółciowa
- rozległe oparzenia
- zatrucia metalami ciężkimi
- hemoliza, np. w wyniku infekcji bakteryjnej, kroplówki dożylnej, niektórych leków (np. rybawiryna)[24]
- trójglicerydy zaniżają poziom – hamują aktywność amylazy
- obniżona funkcja nerek (choroba nerek) może powodować obniżenie klirensu amylazy
- rak trzustki
- zatrucie ciążowe
- tyreotoksykozy
- zawał mięśnia sercowego
Opis
Amylaza (ang. Amylase) jest enzymem hydrolitycznym i trafia do soku trzustkowego, a z nim do światła przewodu pokarmowego (dwunastnicy), gdzie bierze udział w trawieniu wielocukrów, przede wszystkim skrobi, glikogenu i amylopektyn, do cukrów prostych – maltozy….
Amylaza występuje w:
- głównie w trzustce
- śliniankach
- wątrobie
- oraz w mięśniach
Poziom enzymu można oznaczać we krwi, ale również w moczu oraz płynie otrzewnowym…
Stężenie amylazy we krwi i moczu jest zazwyczaj niskie, jednak podczas:
- uszkodzenia komórek trzustki
- lub zablokowania przewodów trzustkowych poprzez kamień lub guz,
zwiększona ilość amylazy przechodzi do krwi a później do moczu… Podwyższony poziom amylazy we krwi wskazuje głównie na choroby trzustki…
Zwiększone stężenie amylazy we krwi przy prawidłowym lub niskim stężeniu w moczu może wskazywać na występowanie makroamylazy, będącej kompleksem amylazy i innych białek…
Dieta
Wsparcie dietetyczne (niskotłuszczowe, niewielkie i częste posiłki) pomaga złagodzić objawy, można także rozważyć podawanie enzymów trzustkowych doustnie…
…
Uwaga!
Podane wartości referencyjne nie są wartościami stałymi. Ich wielkość zależy od wielu czynników: wieku, płci i metody oznaczenia użytej w laboratorium – wartości liczbowe przedstawione jako wyniki mogą mieć różne znaczenie w różnych laboratoriach. Wartości podane przez autorów mają jedynie charakter orientacyjny. Indywidualny wynik należy porównać z zakresem referencyjnym dla konkretnego oznaczenia. Zaleca się, aby wyniki konsultować z własnym lekarzem weterynarii.
Uwaga!
Większość książek lub artykułów, wykorzystanych do opracowania niniejszego tematu, zostało opublikowanych jakiś czas temu, w związku z powyższym niektóre dane, metody leczenia i leki mogą być nieaktualne (wycofane z obrotu lub nigdy nie dopuszczone do obrotu w Polsce), ale Wasz lekarz weterynarii na pewno będzie wiedział czym można je zastąpić.
Większość informacji na tych stronach napisali ludzie, którzy mają duże doświadczenie w hodowli fretek jednak nie są weterynarzami. Wszystkie teksty były konsultowane ze specjalistami.
Każda chora fretka powinna natychmiast znaleźć się u wykwalifikowanego i doświadczonego weterynarza, który specjalizuje się w leczeniu fretek. Pamiętaj fretki należą do zwierząt, u których symptomy choroby występują bardzo późno, co może prowadzić do ich nagłej śmierci. Nie próbuj żadnych “domowych sposobów” bez konsultacji ze specjalistą, nawet jeśli jakiś znajdziesz gdzieś w tekście na tej stronie. Informacje tu zawarte mogą powiększyć Twoją wiedzę i wyczulić Cię na niespecyficzne objawy w zachowaniu Twojej fretki, ale pamiętaj niewłaściwa, samemu postawiona diagnoza może decydować o jej życiu.
Wszystkie prawa zastrzeżone!
…
by: Ana
foto:
1) ferretta.pl
Fotki, zdjęcia i ryciny zamieszczono w celach poglądowych, dydaktycznych, informacyjnych lub szkoleniowych • © All rights reserved or Some rights reserved, publikacja powyższych zdjęć wymaga zgody autorów
literatura:
[1] „The ferret, Mustela putorius furo, as a new species in toxicology”, P.C. Thornton, Pauline A. Wright, P.J. Sacra & T.E.W. Goodier, Laboratory Animals (13) 1979, s. 119-124
[2] „Haematological and serum chemistry profiles of ferrets (Mustela putorius furo)”, Elsbeth J. Lee, W.E. Moore, H.C. Fryer & H.C. Minocha, Laboratory Animals (12) 1982, s. 133-137
[3] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[4] „Normal Parameters and Laboratory Interpretation of Disease States in the Domestic Ferret,” article by Dr. Tom Kawasaki, 1994
[5] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000
[6] „Ferrets, Rabitts & Others: Clinical Medicine and Surgery”, Katherine E. Quesenberry and James W. Carpenter, 3rd edition, Saunders, 2012
[7] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[8] „Species specific hematology” Zimmerman K.L., Moore D.M., Smith S.A., Schalm’s veterinary hematology, 6th ed., Ames, Iowa: Wiley-Blackwell: 2010:852-917
[9] „Exotic companion medicine handbook for veterinarians” Cathy A. Johnson-Delaney, Eastside Anian & Exotic Animal Medical Center Kirkland, Washington, 2008
[10] „Ferrets: Clinical Pathology and Sample Collection” Morrisey J.K., Ramer J., Reavill D.R. (ed), Veterinary Clinics of North America, Exotic Practice: September 1999, s. 553-564
[11] „Diagnostics and restraint of the domestic ferret” Morrisey J.K., J.W. Carpenter, and C. Kolmstetter, Vet. Med. Vol 91(12), 1996, s. 1084-1097
[12] „Laboratory Reference Ranges for Selected Avian, Mammalian and Reptilian Species” Fudge A.M., Laboratory Medicine, Avian and Exotic Pets, W.B. Saunders, Philadelphia USA, s.269-727, 2000
[13] „The Laboratory Ferret”, C. Andrew Matchett, rena Marr, Felipe M. Berard, Andrew G. Cawton, Sonya P. Swing, CRC Press, A volume in The Laboratory Animal Pocket Reference Series, 2012
[14] „Schalm’s Veterinary hematology” Douglas J.Weiss, K. Jane Wardrop, 6th ed., Wiley-Blackwell, 2010, s. 888-892
[15] „Ferret Medicine”, Joerg Mayer DVM, Gretchen Kaufman DVM, Cummings School of Veterinary Medicine at Tufts University, 2009
[16] „Drobne ssaki” Prof. MVDr. Zdenek Knotek, CSc, MVDr. Zora Knotkova, CSc., Brno 2004
[17] „Tchórz” Marcin Brzeziński, Jerzy Romanowski, 1997
[18] „Hodowla tchórzy” Maria Bednarz, Andrzej Frindt, 1991
[19] „Ferret for dummies” K. Schilling, 2007
[20] „How to read your report” Wellness Inc., 1993
[21] „Practical ferret medicine and surgery for the private practitioner” Finkler M., 1993
[22] „Ferret medicine and surgery” Brown S., 1992, 2001
[23] „Ferret breeding” James McKay, 2006
[24] „Wartości referencyjne podstawowych badań laboratoryjnych w weterynarii”, Anna Winnicka, SGGW, 2008
[25] „Normy laboratoryjne” Jakob M., Via Medica, Gdańsk 2010, ISBN 978-83-7555-232-4
[26] „Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej” Dembińska-Kieć A., Naskalski J.W., Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-137-2
[27] „Reference ranges for laboratory parameters in ferrets” Hein J , Spreyer F, Sauter-Louis C, Hartmann K., Vet Rec. 2012 Sep 1;171(9):218. doi: 10.1136/vr.100628. Epub 2012 Aug 2.
…
-
admin
