Amoniak
[N azot], Ammonia

 

Wartości referencyjne*

Populacja Ilość Wiek umol/l
samce[1-16] – – 0-70**
samce albino[1, 2, 5] 28 16-32 tygodni b/d
samce[3] 15 10 tygodni b/d
samce[3] 15 12 tygodni b/d
samce[3] 9 14-16 tygodni b/d
samce[13] 279 16-24 tygodni b/d
samce niekastrowane[3] 22 – b/d
samce kastrowane[1] 5 – b/d
samice[1-16] – – 0-60**
samice albino[1] 11 – b/d
samice niekastrowane[2] 5 – b/d
samice w rui[3] 10 – b/d

Uwaga!
* Powyższe wartości referencyjne (normy) zostały opracowane w latach 1979-1989, na małych ilościowo populacjach młodych fretek (8 miesięcy), sedowanych (eter, chlorowodorek ketaminy lub inne) przed pobraniem krwi z żył brzusznych, szyjnych lub z serca oraz żywionych pokarmem komercyjnym (suchym), co miało wpływ na niższe wartości hematokrytu, hemoglobiny i erytrocytów oraz innych parametrów (na wartości referencyjne mają wpływ: wiek, płeć, badana populacja, warunki bytowe (dieta, period świetlny, temperatura, itp.), metody pobierania (odczynniki, grubość igły, czas, itp.), metody oznaczenia oraz badania w danym laboratorium)
** wartości referencyjne dla psów i kotów (psy: 0-70 umol/l; koty: 0-60 umol/l)[24]
  

Powiązane badania

Należy pamiętać, iż dany parametr rozpatrujemy łącznie z innymi, dla uzyskania pełnego i faktycznego obrazu stanu zdrowia fretki:

– profil wątrobowy:

– profil nerkowy:

Podwyższenie stężenia [hiperamonemia]

  • uszkodzenie wątroby 
  • wysiłek, zmęczeniem mięśni – mięśnie produkują amoniak w czasie wysiłku i absorbują go podczas odpoczynku
  • dieta wysokobiałkowa
  • krwotoki żołądkowo-jelitowe do przewodu pokarmowego – komórki krwi ulegają hemolizie (rozpadowi) w jelitach uwalniając białko
  • stosowaniem leków, takich jak: barbiturany, leki moczopędne, kwas walproinowy
  • ucisk naczynia krwionośnego podczas pobierania krwi [24]

Zmniejszone stężenie amoniaku

  • leczenie niektórymi antybiotykami (np. neomycyną)
      

Opis

Amoniak (ang. Ammonia) jest związkiem chemicznym wytwarzanym przez bakterie jelitowe i powstaje w procesie trawienia białek w komórkach organizmu…

Jest to produkt uboczny, który w prawidłowych warunkach transportowany jest do:

  • wątroby, a tam przetwarzany do mocznika i glutaminy, następnie mocznik jest transportowany z krwią do nerek i wydalany z moczem

Źródłem amoniaku są także:

  • nerki
  • i mięśnie

Badanie pomocne w diagnozowaniu:

  • wątroby 
  • nerek
  • zaburzeń przemian mocznika uwarunkowanych genetycznie
  • zaburzeń świadomości i zachowania
  • encefalopatii wątrobowej
  • jak ciężki jest blok metaboliczny cyklu mocznikowego
  • zespołu Reye’a

Jeśli cykl przemian zostanie zaburzony, poziom amoniaku we krwi rośnie i amoniak przechodzi przez barierę krew-mózg… W mózgu amoniak i inne cząsteczki metabolizowane przez wątrobę mogą ulegać kumulacji i powodować encefalopatię wątrobową, gdy wydolność wątroby ulegnie obniżeniu z powodu marskości lub zapalenia wątroby… Wynikiem encefalopatii wątrobowej są:

  • zaburzenia myślenia i zmiany neurologiczne, które mogą prowadzić do splątania, dezorientacji, patologicznej senności 
  • i wreszcie do śpiączki
  • a nawet śmierci

Zaburzenie przemian mocznika może mieć różne przyczyny, w tym:

  • ciężka choroba wątroby – uszkodzenie zmniejsza zdolność wątroby do metabolizowania amoniaku – nagły wzrost poziomu amoniaku może wystąpić u pacjenta ze stabilną chorobą wątroby, z powodów takich jak np.:
    – krwawienie do przewodu pokarmowego
    – lub zaburzenie równowagi elektrolitowej
  • zmniejszone zaopatrzenie wątroby w krew – mniejsze ilości amoniaku docierają do wątroby
  • zespół Reye’a – ciężka choroba, która atakuje krew, mózg i wątrobę – charakteryzuje się wzrostem poziomu amoniaku i spadkiem poziomu glukozy w wyniku infekcji wirusowej
  • uszkodzenie nerek – nerki nie są w stanie usunąć mocznika, co prowadzi do wzrostu stężenia amoniaku
  • rzadkie, wrodzone bloki metaboliczne w cyklu mocznikowym – niedobór lub nieprawidłowa budowa jednego lub kilku enzymów niezbędnych do przetworzenia amoniaku do mocznika

…

Uwaga!

Podane wartości referencyjne nie są wartościami stałymi. Ich wielkość zależy od wielu czynników: wieku, płci i metody oznaczenia użytej w laboratorium – wartości liczbowe przedstawione jako wyniki mogą mieć różne znaczenie w różnych laboratoriach. Wartości podane przez autorów mają jedynie charakter orientacyjny. Indywidualny wynik należy porównać z zakresem referencyjnym dla konkretnego oznaczenia. Zaleca się, aby wyniki konsultować z własnym lekarzem weterynarii.

Uwaga!

Większość książek lub artykułów, wykorzystanych do opracowania niniejszego tematu, zostało opublikowanych jakiś czas temu, w związku z powyższym niektóre dane, metody leczenia i leki mogą być nieaktualne (wycofane z obrotu lub nigdy nie dopuszczone do obrotu w Polsce), ale Wasz lekarz weterynarii na pewno będzie wiedział czym można je zastąpić.

Większość informacji na tych stronach napisali ludzie, którzy mają duże doświadczenie w hodowli fretek jednak nie są weterynarzami. Wszystkie teksty były konsultowane ze specjalistami.

Każda chora fretka powinna natychmiast znaleźć się u wykwalifikowanego i doświadczonego weterynarza, który specjalizuje się w leczeniu fretek. Pamiętaj fretki należą do zwierząt, u których symptomy choroby występują bardzo późno, co może prowadzić do ich nagłej śmierci. Nie próbuj żadnych “domowych sposobów” bez konsultacji ze specjalistą, nawet jeśli jakiś znajdziesz gdzieś w tekście na tej stronie. Informacje tu zawarte mogą powiększyć Twoją wiedzę i wyczulić Cię na niespecyficzne objawy w zachowaniu Twojej fretki, ale pamiętaj niewłaściwa, samemu postawiona diagnoza może decydować o jej życiu.

Wszystkie prawa zastrzeżone!

…

by: Ana

foto: 
1) ferretta.pl
Fotki, zdjęcia i ryciny zamieszczono w celach poglądowych, dydaktycznych, informacyjnych lub szkoleniowych • © All rights reserved or Some rights reserved, publikacja powyższych zdjęć wymaga zgody autorów

literatura:
[1] „The ferret, Mustela putorius furo, as a new species in toxicology”, P.C. Thornton, Pauline A. Wright, P.J. Sacra & T.E.W. Goodier, Laboratory Animals (13) 1979, s. 119-124
[2] „Haematological and serum chemistry profiles of ferrets (Mustela putorius furo)”, Elsbeth J. Lee, W.E. Moore, H.C. Fryer & H.C. Minocha, Laboratory Animals (12) 1982, s. 133-137
[3] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[4] „Normal Parameters and Laboratory Interpretation of Disease States in the Domestic Ferret,” article by Dr. Tom Kawasaki, 1994
[5] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000
[6] „Ferrets, Rabitts & Others: Clinical Medicine and Surgery”, Katherine E. Quesenberry and James W. Carpenter, 3rd edition, Saunders, 2012
[7] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[8] „Species specific hematology” Zimmerman K.L., Moore D.M., Smith S.A., Schalm’s veterinary hematology, 6th ed., Ames, Iowa: Wiley-Blackwell: 2010:852-917
[9] „Exotic companion medicine handbook for veterinarians” Cathy A. Johnson-Delaney, Eastside Anian & Exotic Animal Medical Center Kirkland, Washington, 2008
[10] „Ferrets: Clinical Pathology and Sample Collection” Morrisey J.K., Ramer J., Reavill D.R. (ed), Veterinary Clinics of North America, Exotic Practice: September 1999, s. 553-564
[11] „Diagnostics and restraint of the domestic ferret” Morrisey J.K., J.W. Carpenter, and C. Kolmstetter, Vet. Med. Vol 91(12), 1996, s. 1084-1097
[12] „Laboratory Reference Ranges for Selected Avian, Mammalian and Reptilian Species” Fudge A.M., Laboratory Medicine, Avian and Exotic Pets, W.B. Saunders, Philadelphia USA, s.269-727, 2000 
[13] „The Laboratory Ferret”, C. Andrew Matchett, rena Marr, Felipe M. Berard, Andrew G. Cawton, Sonya P. Swing, CRC Press, A volume in The Laboratory Animal Pocket Reference Series, 2012
[14] „Schalm’s Veterinary hematology” Douglas J.Weiss, K. Jane Wardrop, 6th ed., Wiley-Blackwell, 2010, s. 888-892
[15] „Ferret Medicine”, Joerg Mayer DVM, Gretchen Kaufman DVM, Cummings School of Veterinary Medicine at Tufts University, 2009
[16] „Drobne ssaki” Prof. MVDr. Zdenek Knotek, CSc, MVDr. Zora Knotkova, CSc., Brno 2004
[17] „Tchórz” Marcin Brzeziński, Jerzy Romanowski, 1997
[18] „Hodowla tchórzy” Maria Bednarz, Andrzej Frindt, 1991
[19] „Ferret for dummies” K. Schilling, 2007
[20] „How to read your report” Wellness Inc., 1993
[21] „Practical ferret medicine and surgery for the private practitioner” Finkler M., 1993
[22] „Ferret medicine and surgery” Brown S., 1992, 2001
[23] „Ferret breeding” James McKay, 2006
[24] „Wartości referencyjne podstawowych badań laboratoryjnych w weterynarii”, Anna Winnicka, SGGW, 2008 

…





  • Amoniak i co się z nim wiąże?