Fosfataza alkaliczna | zasadowa 

[ALP Falk FAL AP] ALK PHOS, ALKP, ALPase, Alkaline phosphatase
  

Wartości referencyjne*

Populacja Ilość Wiek U/l
samce[1-16] – – 9-277
samce albino[1, 2, 5] 28 16-32 tygodni 9-84
samce[3] 15 10 tygodni 117-277
samce[3] 15 12 tygodni 126-272
samce[3] 9 14-16 tygodni 41-181
samce[13] 279 16-24 tygodni 66-212
samce niekastrowane[3] 22 – 18-32
samce kastrowane[1] 5 – 30-120
samice[1-16] – – 3-144
samice albino[1] 11 – 9-30
samice niekastrowane[2] 5 – 30-62
samice w rui[3] 10 – 3-40
samice i samce[27] 111 11 tyg. – 9 lat 13,3-141,6***

Uwaga!
* Powyższe wartości referencyjne (normy) zostały opracowane w latach 1979-1989, na małych ilościowo populacjach młodych fretek (8 miesięcy), sedowanych (eter, chlorowodorek ketaminy lub inne) przed pobraniem krwi z żył brzusznych, szyjnych lub z serca oraz żywionych pokarmem komercyjnym (suchym), co miało wpływ na niższe wartości hematokrytu, hemoglobiny i erytrocytów oraz innych parametrów (na wartości referencyjne mają wpływ: wiek, płeć, badana populacja, warunki bytowe (dieta, period świetlny, temperatura, itp.), metody pobierania (odczynniki, grubość igły, czas, itp.), metody oznaczenia oraz badania w danym laboratorium)
** wartości referencyjne dla psów i kotów (psy: 20-155 U/l; koty: 23-107 U/l)[24]
*** wartości referencyjne dla fretek: 13,3-141,6 U/l [111 clinically healthy ferrets (age 11 weeks to 9 years; 61 male, 50 female). Age, sex (male or female).][27]
 

U samic w ciąży i młodych fretek wartości są wyższe z uwagi na proces wzrostu kośćca…
  

Powiązane badania

Należy pamiętać, iż dany parametr rozpatrujemy łącznie z innymi, dla uzyskania pełnego i faktycznego obrazu stanu zdrowia fretki:

Wzrost

Może być związany z chorobami:

Wątroby, jeżeli wyniki innych badań funkcji wątroby są nieprawidłowe (podwyższone), np. bilirubina, AST lub ALT, wtedy ALP jest zwykle pochodzenia wątrobowego:

  • wirusowe i toksyczne zapalenie wątroby (do 100 mg/dl) – aktywność ALP wzrasta zwykle w znacznie mniejszym stopniu niż aktywność AST lub ALT
  • żółtaczka zastoinowa (niedrożność dróg żółciowych) – gdy niedrożność jest z powodu kamieni żółciowych, blizn spowodowanych kamicą żółciową lub zabiegiem chirurgicznym, albo z powodu nowotworu, to ALP i bilirubina wzrasta zwykle znacznie bardziej niż AST lub ALT
  • marskość wątroby
  • kamica żółciowa
  • rak wątroby lub przerzuty nowotworowe z innych części ciała do wątroby – ALP znacznie wzrasta

Kości, jeżeli stężenie wapnia lub fosforu jest nieprawidłowe, a aktywność GGT i 5’-nukleotydazy nie jest podwyższona, to ALP pochodzi najprawdopodobniej z kości:

  • krzywica
  • osteomalacja
  • nowotwory kości

Oraz:

  • białaczka szpikowa
  • chłoniak
  • po leczeniu glikokortykosteroidami
  • hiperadrenokortycyzm
  • czas ciąży
  • czas wzrostu kośćca
  • niedobór witaminy D3
  • nadczynność przytarczyc
  • gojenie złamań kości
  • niewydolność serca
  • zawał serca
  • mononukleoza
  • nowotwory nerek
  • posocznica
  • sarkoidoza
  • leki przeciwdrgawkowe, przeciwzapalne, antybiotyki i inne
      

Obniżenie stężenia

  • z wiekiem
  • niedożywienie – niedobory składników odżywczych (np. szkorbut)
  • niedobory cynku, magnezu
  • niedokrwistość
  • antykoncepcja
  • transfuzja
  • nadmiar estrogenów
  • zaburzenie genetyczne – hipofosfatazja, mogąca prowadzić do deformacji kości, a w przypadku braku leczenia nawet do śmierci
      

Opis

Fosfataza alkaliczna ALP (ang. Alkaline phosphatase) – glikoproteina – jest enzymem odpowiedzialnym za usuwanie pirofosforanów, które hamują proces kostnienia (tworzenie kości) oraz zaangażowanym przede wszystkim w rozwój macierzy kostnej oraz wzrost kośćca… Wydalana jest wraz z żółcią… Znajduje się w:

  • kościach
  • wątrobie
  • jelitach
  • nerkach

Badanie ALP służy do wykrywania lub oceny leczenia chorób:

  • wątroby 
  • układu żółciowego
  • kości
  • nowotworów (białaczka)

Jeśli objawy kliniczne i wyniki innych badań nie pozwalają na jednoznaczne ustalenie przyczyn wzrostu aktywności ALP, rozpoznanie różnicowe chorób wątroby i kości może wymagać badania izoenzymów ALP…

…

Uwaga!

Podane wartości referencyjne nie są wartościami stałymi. Ich wielkość zależy od wielu czynników: wieku, płci i metody oznaczenia użytej w laboratorium – wartości liczbowe przedstawione jako wyniki mogą mieć różne znaczenie w różnych laboratoriach. Wartości podane przez autorów mają jedynie charakter orientacyjny. Indywidualny wynik należy porównać z zakresem referencyjnym dla konkretnego oznaczenia. Zaleca się, aby wyniki konsultować z własnym lekarzem weterynarii.

Uwaga!

Większość książek lub artykułów, wykorzystanych do opracowania niniejszego tematu, zostało opublikowanych jakiś czas temu, w związku z powyższym niektóre dane, metody leczenia i leki mogą być nieaktualne (wycofane z obrotu lub nigdy nie dopuszczone do obrotu w Polsce), ale Wasz lekarz weterynarii na pewno będzie wiedział czym można je zastąpić.

Większość informacji na tych stronach napisali ludzie, którzy mają duże doświadczenie w hodowli fretek jednak nie są weterynarzami. Wszystkie teksty były konsultowane ze specjalistami.

Każda chora fretka powinna natychmiast znaleźć się u wykwalifikowanego i doświadczonego weterynarza, który specjalizuje się w leczeniu fretek. Pamiętaj fretki należą do zwierząt, u których symptomy choroby występują bardzo późno, co może prowadzić do ich nagłej śmierci. Nie próbuj żadnych “domowych sposobów” bez konsultacji ze specjalistą, nawet jeśli jakiś znajdziesz gdzieś w tekście na tej stronie. Informacje tu zawarte mogą powiększyć Twoją wiedzę i wyczulić Cię na niespecyficzne objawy w zachowaniu Twojej fretki, ale pamiętaj niewłaściwa, samemu postawiona diagnoza może decydować o jej życiu.

Wszystkie prawa zastrzeżone!

…

by: Ana

foto: 
1) ferretta.pl
Fotki, zdjęcia i ryciny zamieszczono w celach poglądowych, dydaktycznych, informacyjnych lub szkoleniowych • © All rights reserved or Some rights reserved, publikacja powyższych zdjęć wymaga zgody autorów

literatura:
[1] „The ferret, Mustela putorius furo, as a new species in toxicology”, P.C. Thornton, Pauline A. Wright, P.J. Sacra & T.E.W. Goodier, Laboratory Animals (13) 1979, s. 119-124
[2] „Haematological and serum chemistry profiles of ferrets (Mustela putorius furo)”, Elsbeth J. Lee, W.E. Moore, H.C. Fryer & H.C. Minocha, Laboratory Animals (12) 1982, s. 133-137
[3] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[4] „Normal Parameters and Laboratory Interpretation of Disease States in the Domestic Ferret,” article by Dr. Tom Kawasaki, 1994
[5] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000
[6] „Ferrets, Rabitts & Others: Clinical Medicine and Surgery”, Katherine E. Quesenberry and James W. Carpenter, 3rd edition, Saunders, 2012
[7] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[8] „Species specific hematology” Zimmerman K.L., Moore D.M., Smith S.A., Schalm’s veterinary hematology, 6th ed., Ames, Iowa: Wiley-Blackwell: 2010:852-917
[9] „Exotic companion medicine handbook for veterinarians” Cathy A. Johnson-Delaney, Eastside Anian & Exotic Animal Medical Center Kirkland, Washington, 2008
[10] „Ferrets: Clinical Pathology and Sample Collection” Morrisey J.K., Ramer J., Reavill D.R. (ed), Veterinary Clinics of North America, Exotic Practice: September 1999, s. 553-564
[11] „Diagnostics and restraint of the domestic ferret” Morrisey J.K., J.W. Carpenter, and C. Kolmstetter, Vet. Med. Vol 91(12), 1996, s. 1084-1097
[12] „Laboratory Reference Ranges for Selected Avian, Mammalian and Reptilian Species” Fudge A.M., Laboratory Medicine, Avian and Exotic Pets, W.B. Saunders, Philadelphia USA, s.269-727, 2000 
[13] „The Laboratory Ferret”, C. Andrew Matchett, rena Marr, Felipe M. Berard, Andrew G. Cawton, Sonya P. Swing, CRC Press, A volume in The Laboratory Animal Pocket Reference Series, 2012
[14] „Schalm’s Veterinary hematology” Douglas J.Weiss, K. Jane Wardrop, 6th ed., Wiley-Blackwell, 2010, s. 888-892
[15] „Ferret Medicine”, Joerg Mayer DVM, Gretchen Kaufman DVM, Cummings School of Veterinary Medicine at Tufts University, 2009
[16] „Drobne ssaki” Prof. MVDr. Zdenek Knotek, CSc, MVDr. Zora Knotkova, CSc., Brno 2004
[17] „Tchórz” Marcin Brzeziński, Jerzy Romanowski, 1997
[18] „Hodowla tchórzy” Maria Bednarz, Andrzej Frindt, 1991
[19] „Ferret for dummies” K. Schilling, 2007
[20] „How to read your report” Wellness Inc., 1993
[21] „Practical ferret medicine and surgery for the private practitioner” Finkler M., 1993
[22] „Ferret medicine and surgery” Brown S., 1992, 2001
[23] „Ferret breeding” James McKay, 2006
[24] „Wartości referencyjne podstawowych badań laboratoryjnych w weterynarii”, Anna Winnicka, SGGW, 2008 
[25] „Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej” Dembińska-Kieć A., Naskalski J.W., Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-137-2
[26] „Badania laboratoryjne – Zakres norm i interpretacja” Hyla-Klekot L., Kokot F., Kokot S. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011, ISBN 978-83-200-4301-3
[27] „Reference ranges for laboratory parameters in ferrets” Hein J , Spreyer F, Sauter-Louis C, Hartmann K., Vet Rec. 2012 Sep 1;171(9):218. doi: 10.1136/vr.100628. Epub 2012 Aug 2. 

…





  • Co może oznaczać obniżone/podwyższone ALP?