foto: Sandra | fretka: Yak ‚Ferret Vendetta*It
Często mamy do czynienia z ząbkami naszego pupila, podczas zabawy lub podczas ataku, gdy mamy do czynienia z niereformowalnymi fretkami (takie też się zdarzają!)… Ale pewnie nikt się nie zagłębiał głębiej w ten temat… ;-)
Anatomia uzębienia
Jama ustna fretki jest duża, szczeliny wargowe sięgają dalej niż łamacze, a dół stawowy stawu skroniowo-żuchwowego ma krawędź, która zapobiega zwichnięciu żuchwy przy szerokim otwarciu jamy ustnej. Szczęki są silne, krótkie, podobnej długości, ale żuchwa jest węższa niż szczęka górna, co umożliwia akcję tnącą w czasie żucia. Zęby typowe dla mięsożernych, małe siekacze i długie, ostre kły. Górne kły mogą wystawać poza dolną szczękę a korzenie wszystkich kłów są dłuższe niż korony zębów, należy o tym pamiętać przy ich usuwaniu.1
Uzębienie składa się z siekaczy, służących głównie do odcinania pokarmu, kłów do chwytania i przytrzymywania zdobyczy oraz przedtrzonowców i trzonowców służących do rozcinania i miażdżenia pokarmu (razem 34 zęby). Tak więc, tnąco-kruszące uzębienie tchórza jest dobrze przystosowane do pobierania mięsnego pokarmu. Szereg zębowy jest zwarty, zwracają w nim uwagę duże kły. Ostatni górny przedtrzonowiec i pierwszy dolny trzonowiec są silnie rozwinięte i tak jak u innych ssaków drapieżnych zwane są łamaczami2, każdy z nich ma trzy korzenie. Wszystkie inne przedtrzonowe mają dwa korzenie, górny trzonowy ma trzy korzenie, a dolne drugie trzonowe są małe i mają tylko jeden korzeń.1
- formuła zębowa mleczaków: licznik – 413, mianownik – 313, co daje wynik 30.1 Czyli w połowie górnej szczęki mamy 4 siekacze, 1 kieł i 3 przedtrzonowce. Cała szczęka ma 8 siekaczy, 2 kły i 6 przedtrzonowców, razem 16 zębisk. W żuchwie mamy łącznie 6 siekaczy, 2 kły i 6 przedtrzonowców, co daje wynik 14 ząbków. Suma zębów ze szczęki i żuchwy wynosi 30.
- formuła zębowa zębów stałych ma postać: licznik – 3131, mianownik – 3132, co daje wynik 34.2 Czyli w połowie górnej szczęki mamy 3 siekacze, 1 kieł, 3 przedtrzonowce i 1 trzonowiec. Cała szczęka ma 6 siekaczy, 2 kły, 6 przedtrzonowców i 2 trzonowce, razem 16 zębisk. W żuchwie mamy łącznie 6 siekaczy, 2 kły, 6 przedtrzonowców i 4 trzonowce, co daje wynik 18 ząbków. Suma zębów ze szczęki i żuchwy wynosi 34.
Po urodzeniu widoczne są grzebienie na dziąsłach, a zęby mleczne wyrzynają się między drugim a czwartym tygodniem życia. Stałe kły pojawiają się po 47-52 dniach, zanim wypadną mleczne kły w okresie 56-70 dni. Stałe siekacze wyrzynają się między 6 a 8 tygodniem, a inne stałe zęby występują po 10 tygodniu życia. U fretek często występują dodatkowe siekacze.1
© All rights reserved by Jacek Rogóż
U części osobników spotyka się odchylenia od typowego uzębienia, wyrażone obecnością dodatkowych zębów (szczególnie często siekaczy) lub brakiem pojedynczych zębów.3 W badaniach dotyczących zmienności uzębienia tchórzy występujących w Polsce stwierdzono, że typowe dla rodzaju Mustela uzębienie (34 zęby) występowało u 91,7% samców i 94% samic. Przypadki nadmiaru zębów dotyczyły u tchórza przede wszystkim siekaczy, rzadziej zębów trzonowych. Braki w uzębieniu występują rzadko, przejawiają się najczęściej w redukcji zębów skrajnych i zwiększają się z wiekiem.4
Bardzo dużo fretek posiada wrodzone anomalie zębowe, takie jak (większa ilość siekaczy) jak i wypadkowe (złamane kły), ale bardzo rzadko staje się to problemem dla zwierzaka.5
foto: Sandra | fretka: Zoe ‚ZovyFerret*It
…
autor: Angela Maran, Międzynarodowy sędzia fretkowy
Jeśli chodzi o zwiększoną liczbę zębów u fretek, należy powiedzieć, że dotyczy to przeważnie górnych siekaczy, których normalna formuła stomatologiczna wynosi sześć sztuk, natomiast w tym przypadku siedem lub osiem. Występują także rzadkie przypadki fretek z większą liczbą niż osiem siekaczy (jedynymi, którzy się tym przejmują są Niemcy, bardzo sztywno i z nieuzasadnionym lękiem podchodzący do tego tematu).
Dodatkowe zęby mogą być ładne i proste, mogą też być mniejsze od pozostałych siekaczy, mogą być w tym samym rzędzie lub ze względu na ograniczone miejsce znajdować się przed lub za zębami prawidłowymi i być lekko wystające.
Czy jest to cecha przekazywana genetycznie?
Jest to bardzo prawdopodobne jako wada przekazywana recesywnie.
Z jakim rodzajem wady mamy do czynienia?
Oczywiście w odniesieniu do standardowych norm, można uznać to za wadę kosmetyczną, zwłaszcza w przypadku, gdy dodatkowe zęby powodują przesunięcie innych lub gdy są one w innym miejscu.
Czy można uznać to za wadę genetyczną?
Absolutnie nie. Za wadę genetyczną uznajemy niechcianą mutację, która jest niebezpieczna dla życia fretki lub narusza jakość jej życia oraz negatywnie wpływa na funkcjonowanie jej organizmu. W przeciwieństwie do innych wad, obecność dodatkowych siekaczy nie powoduje problemów zdrowotnych u zwierzęcia, jedzą one normalnie i nie jest to powiązane z jakimikolwiek innymi ukrytymi problemami, tak jak to się dzieje w przypadku krótkiego ogona, głuchoty (wad powiązanych z zespołem Waanderburga), które mogą być poważnym problemem lub w przypadku zdeformowanych oczu, które zagrażają jakości życia, czy polidaktylii, która nie musi, ale może być połączona z wieloma innymi ukrytymi problemami fizycznymi, itp.
Dodatkowe siekacze, to tylko i wyłącznie estetyka, którą z pewnością należy brać pod uwagę w ocenie, ale na pewno nie należy traktować jako czynnika determinującego. Faktem jest, że najczęściej zauważa się ten problem w liniach posiadających selfy w przodkach, co daje nam do myślenia, że może mieć na to wpływ wysoki inbred, ale zapewniam Was, że problem ten występuje w każdym innym kolorze, a średnia w całej populacji fretek wynosi od 5 do 10%, a w niektórych kolorach jeszcze więcej.
W książce Lewington’a (wydanie z 2008 roku) wzór zębów dla siekaczy mlecznych wynosi 4/4 a dla stałych 3/3. Bob Church w rozdziale 21 napisał, że siekacze wyrastają po urodzeniu (tu także przytacza formułę 4/3) i przeważnie wypadają przy wzroście zębów stałych, ale czasem nie. Często dzieje się tak, że dodatkowy siekacz znajduje się w jednej lub po obu stronach dziąseł i jest on brany jako ząb stały, wtedy liczy się, że fretka ma więcej siekaczy (właśnie 7 lub 8). W książce jest także tabelka określająca występowanie dodatkowych siekaczy u fretek w Europie i u tchórza Europejskiego (u tchórza również się zdarza).
Jak widzimy jest to dość trywialny, estetyczny problem i powiedziałabym, że należy mieć go na względzie, ale na pewno nie jako rzecz pierwszoplanową, decydującą o rozmnażaniu lub nie fretki. Istnieją dużo poważniejsze problemy niż ten. Jeżeli fretka pomimo dodatkowych siekaczy jest doskonała z punktu widzenia zdrowia, płodności, estetyki ogólnej, itp., to dlaczego wykluczać taki egzemplarz, co w konsekwencji może doprowadzić do zubożenia materiału genetycznego? Oczywiście, mówimy o kontrolowanym rozmnażaniu – raczej nikt nie będzie się starał wydobyć i wzmocnić tej wady lub rozpowszechniać ją w sposób nieświadomy i niekontrolowany, bo przecież wiemy, że wada nie niesie ze sobą innych schorzeń. Pewne defekty należy starać się zmniejszać lub eliminować, po prostu łącząc z dobrymi liniami.
Ponadto, zapewniam Was, że nie istnieje fretka idealna! Osobiście jest dla mnie hipokryzją postępowanie Niemców, którzy z dodatkowego siekacza robią problem w tak kategoryczny sposób (eliminacja z hodowli), a później sami pozwalają sobie i innym na swobodne prowadzenie chowu wsobnego.
Jeśli chodzi o zęby, to chciałam zwrócić Waszą uwagę na umiejętność rozróżnienia pomiędzy „charakterystyczną cechą genetyczną”, a „wadą genetyczną” – ponieważ pierwszy termin dotyczy dodatkowego zęba (4/3 lub 4/4), który można przypisać normalnej formule stomatologicznej, występującej, choć nie powszechnie u fretek i innych łasicowatych, a drugi termin odnosimy tylko i wyłącznie do przypadków, w których dodatkowy ząb doprowadził do negatywnych skutków i problemów.
Niemcy są jedynymi sędziami, którzy problem ten uważają za tak ważny, że nawet wykluczają te okazy z hodowli. Reszta Europy stosuje jedynie nieznaczne punkty karne w konkursach piękności i to nawet nie wszyscy, np. włoscy sędziowie nie obniżają punktów. Wiem, iż Niemcy mogą mieć obawy o przekazanie tej cechy następnym pokoleniom, która z czasem może się skumulować do jeszcze większej liczby zębów, tylko „umknęła” im jedna, istotna informacja z opracowań genetycznych, a mianowicie taka, że gen powodujący nadmiar siekaczy nie działa na zasadzie ciągłego powielania, wciąż i wciąż dodatkowych zębów (nie cechuje się kumulacją).6
…
Jednym słowem nie życzę Wam spotkania „trzeciego stopnia” z kłami fretki… ;-) … A z innej strony ciekawostką jest dla mnie występowanie dodatkowych siekaczy, może to być wynikiem pozostałych zębów mlecznych, które nie zamierzają wypaść… hmmm?
Niestety słyszy się też o negatywnych zachowaniach opiekunów ;-| … Osobiście spotkałam się z opowieściami o „piłowaniu” kłów, które ma niby zapobiec bolesnym ukąszeniom… Uważam to za wynaturzenie i karygodne podejście opiekunów do żywego stworzenia, jednego z domowników, może powinni zastanowić się wcześniej przed zakupem „mięsożernego drapieżnika” do swojego domu, który co prawda jest mięsożercą, ale na pewno nie jest aż takim drapieżnikiem, aby uciekać się do tak drastycznych metod… ;-| … Fretki z pewnością nie są „wampirami” wysysającymi krew, tak samo jak ich charakter nie jest uzależniony od spożywania surowego mięsa… To są dwa przesądy i naleciałości z przeszłości podyktowane „babcinymi zabobonami”… ;-)
…
słowniczek:
Formuła zębowa – Liczba zębów jest ważną cechą systematyczną ssaków. Zapisuje się ją jako formułę zębową, w której podaje się liczbę kolejnych rodzajów zębów – poczynając od siekaczy – po jednej stronie czaszki; w liczniku – w szczęce, w mianowniku – w żuchwie.2
…
by: Ana
tłumaczenie: Eva
foto:
1) Zoe by Sandra ‘ZovyFerret*It
2) zęby 7-mio tygodniowej fretki by Jacek Rogóż
© All rights reserved or Some rights reserved, publikacja powyższych zdjęć wymaga zgody autorów
literatura:
[1] „Tchórz” Marcin Brzeziński, Jerzy Romanowski, 1997
[2] „Hodowla tchórzy” Maria Bednarz, Andrzej Frindt, 1991
[3] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[4] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[5] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000
[6] „Ferret for dummies” K. Schilling, 2007
[7] „How to read your report” Wellness Inc., 1993
[8] „Practical ferret medicine and surgery for the private practitioner” Finkler M., 1993
[9] „Ferret medicine and surgery” Brown S., 1992
[10] „Ferret breeding” James McKay, 2006
[11] „Dentition variation in the common polecat in Poland” Ruprecht A.L. 1978, Acta theriol. 23: s.239–245
[12] „Voglio un Furetto” Alessandro Melillo 2007, s.17
[13] furetti.forumfree.it
…
-
admin
