Witamina C – kwas askorbinowy

Witamina C (kwas askorbinowy)

Dla fretek nie zostały ustalone wartości referencyjne odnośnie witaminy C (10-16mg/1kg m.c. na dobę)…

Występuje w wielu gatunkach mięs, tj.: płuca wołowe (39mg), wątroba indycza (24,5mg), małże (13mg), przepiórka, gęślina (7,2mg), w sercach drobiowych (3,2mg), nutrii (2mg), lub w mleku owczym (4,2mg), a także w czerwonej papryce (128mg), kiełkach rzodkiewki (28,5mg), spirulinie (11,3mg)², tak więc jej dodatkowa suplementacja nie jest konieczna jeżeli nasze fretki karmimy dietą naturalną (barf)…

Organizmy większości zwierząt i roślin same wytwarzają ten związek… Wyjątkiem są organizmy ssaków naczelnych, w tym człowieka, świnki morskiej i niektórych gatunków nietoperzy, do których musi być ona dostarczona z zewnątrz… 

Dla zwierząt kwas askorbinowy nie jest witaminą tylko antyoksydantem, produkowanym przez własny organizm… Dostarczanie tego związku z pokarmem nie przyniesie żadnych korzystnych rezultatów, natomiast często może spowodować szkody (nadmierne zakwaszenie organizmu, wytrącanie kamieni moczowych – oksalatów)…

Jedynie w okresie jesiennym i większej podatności na zachorowania, tj.: przeziębienia, grypy oraz w przypadku silnego stresu, kiedy to odnotowuje się u zwierząt zmniejszone stężenie kwasu askorbinowego w organizmie, co może świadczyć o zwiększonym zapotrzebowaniu na niego, zwiększamy suplementację witaminy C w celu podniesienia odporności, przy pomocy leków, tj.: rutinacea junior w syropie dla dzieci lub rutinoscorbin, itp. … Jak widać, choć w niektórych wypadkach, można ją suplementować, jednak jak dotąd żadne badania nie dowiodły korzystnego wpływu takiej suplementacji na organizm zwierząt…

Jak widzimy witamina C nie jest niezbędnym składnikiem pokarmowym, gdyż fretka syntetyzuje ją sobie sama z glukozy (w przeciwieństwie do człowieka, który nie posiada enzymu umożliwiającego tą reakcję – L-Gulonolaktonooxydaza)… 

Uwaga!

Kupując jakiekolwiek suplementy witaminowo-mineralne zwróćcie szczególną uwagę na ich skład… Nie kupujcie takich które zawierają:

• witaminę C, gdyż jest ona syntetyczna, taka samą możemy kupić w aptece czy supermarkecie, ale to nie jest to samo co biologicznie czynny, naturalnie wytworzony przez organizm kwas askorbinowy… Istnieje kilka izomerów kwasu askorbinowego, dla naszych rozważań mają znaczenie dwa: kwas L-askorbinowy i kwas D-askorbinowy… Organizmy zwierząt i roślin produkują naturalnie tylko kwas L-askorbinowy (zwany potocznie lewoskrętną witaminą C)… Jest on całkowicie przyswajalny przez organizm… W fabrykach uzyskuje się syntetyczny kwas askorbinowy, który stanowi mieszaninę dwóch izomerów: L oraz D… Kwas D-askorbinowy (prawoskrętny) jest nieprzyswajalny, a wręcz stanowi dodatkowe obciążenie dla organizmu zmuszonego do jego metabolizowania… Wchłanialność takiego syntetycznego specyfiku jest niewielka i dlatego próbuje się bardzo zwiększać dawki, powoduje to jednak dodatkowe zakwaszenie organizmu, co też jest czynnikiem zmniejszającym wchłanianie i tworzy się błędne koło… Być może właśnie dlatego nie odnotowano do tej pory sukcesów w „leczeniu” zwierząt syntetyczną witaminą C^[14]

Rola witaminy C

• uczestniczy w procesach metabolicznych jako substancja przenosząca elektrony
• bierze udział w przemianie węglowodanów, białek i tłuszczów, metabolizmie tkanki nerwowej, syntezie niektórych hormonów, hemoglobiny, erytrocytów, karnityny, która przyspiesza spalanie tłuszczów
• udział w biosyntezie kolagenu, przyspiesza proces gojenia się ran i zrastania kości
• uczestniczy w metabolizmie tłuszczów, cholesterolu i kwasów żółciowych
• bierze udział w biosyntezie hormonów kory nadnerczy, w przemianach tyrozyny, syntezie steroidów nadnerczowych
• uczestniczy w regeneracji witaminy E
• udział we wchłanianiu niehemowego żelaza i uczestniczy w wytwarzaniu krwinek czerwonych
• udział w detoksykacji organizmu
• jako silny reduktor przeciwdziała procesowi utleniania wywołanemu przez wolne rodniki
• wpływ na wzrost odporności organizmu – ułatwia gojenie się ran, złamań, hamuje tworzenie się sińców, powstawania krwotoków, krwawień dziąseł, podnosi odporność na zakażenia, uszkodzenia oraz na choroby, szczególnie w okresach przeciążenia fizycznego, skraca czas trwania zakażenia, itd.
• przyspiesza proces usuwania kwasu mlekowego z mięśni
• ma wpływ na zachowanie prawidłowego potencjału oksydacyjnego w komórce
• hamuje powstawanie w żołądku rakotwórczych nitrozoamin
• ma właściwości bakteriostatyczne, a nawet bakteriobójcze w stosunku do niektórych drobnoustrojów chorobotwórczych
• obniża ciśnienie krwi, zapobiega nadciśnieniu
• hamuje rozwój zaćmy
• zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworów jamy ustnej, przełyku, żołądka, wątroby, odbytnicy, szyjki macicy oraz płuc
• reguluje stężenie glukozy we krwi
• hamuje odkładanie się cholesterolu w ścianach naczyń krwionośnych
• poprzez wzrost produkcji prostaglandyn obniża ryzyko zachorowania na choroby serca, miażdżycę i udar
• wpływa na płodność u mężczyzn
• zmniejsza reakcje alergiczne

Nadmiar witaminy C

Witamina C jest rozpuszczalna w wodzie i jej nadmiar jest wydalany przez organizmu wraz z moczem… Nie jest toksyczna, ale przyjmowana w nadmiarze (160mg/1kg m.c. na dobę) może wywoływać:

• dolegliwości żołądka, nudności, biegunkę, wymioty
• wzmożone oddawanie moczu
• kurcze żołądka
• wysypkę skórną
• przyspieszenie tworzenia się kamieni nerkowych
• obniżoną odporność (po radykalnym zmniejszeniu dawki)
• w czasie ciąży może być szkodliwa dla płodu
• spadek wchłaniania i aktywności miedzi i selenu
• uzależnienie 

Niedobór witaminy C

Niedobór witaminy C może być spowodowany:

• gorączką
• zakażeniem
• poparzeniem
• chorobami serca, nerek i wątroby
• ciężkim wysiłkiem fizycznym (krycia)
• przewlekłym stresem
• przyjmowaniem niektórych leków, np. barbituranów, kwasu acetylosalicylowego, sulfonamidów, tetracyklin czy też doustnych środków antykoncepcyjnych (środki wyciszające ruje)

Objawy:

• bóle stawów i kości, skurcze mięśni
• brak apetytu
• osłabienie i senność
• hyperkeratoza, czyli nadmierne rogowacenie naskórka i krwawe wybroczyny na skórze
• gąbczaste, krwawiące dziąsła 
• zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i zębodołów, co powoduje ruszanie się i wypadanie zębów

Brak witaminy C w diecie może spowodować:

• zaburzenia w tworzeniu kolagenu (zwiększona łamliwość kości), wolniejsze gojenie się ran
• zaburzenia w przemianie kwasów tłuszczowych
• osłabienie organizmu, szybsze męczenie się
• podatność na infekcje i stres
• schorzenia żołądka
• chorobę zwaną szkorbutem (gnilec) – samoistne krwawienia, uszkodzenia naczyń krwionośnych, krwawe wybroczyny, złe gojenie i odnawianie się ran, rozpulchnienie dziąseł, zmiany w zębach (np. zgorzel), bolesność stawów i mięśni, obrzęki kończyn, osłabienie, utrata apetytu, obniżenie wydolności fizycznej, depresja, osteoporoza, niedokrwistość, nadczynność gruczołu tarczowego, zaburzenia neurologiczne, wtórne infekcje, schorzenia żołądka, zapalenie błony śluzowej, przedłużenie okresu zaziębienia organizmu i trudności w leczeniu zakażeń
• ostatecznie może prowadzić do śmierci!!!

Występowanie

• produkty zwierzęce: mleko (ok. 2mg), masło, mięso, nadnercza, grasica, przysadka mózgowa, ciałko żółte
• produkty roślinne: owoc aceroli, czarna porzeczka, natka pietruszki, czerwona papryka, brukselka, zielona papryka, kalafior, szpinak, ogórek, dynia, koper ogrodowy, liczi, owoce dzikiej róży, owoce cytrusowe, kiwi, melony, ananasy, truskawka, jagody czarnego bzu, maliny, jeżyny, kapusta, rzepa, cebula zwyczajna, brokuły, groszek zielony, kalarepa, szparagi, jabłka, soja, ziemniaki, pomidory, karczochy

Ważne!

• bardzo nietrwała, ulega rozpadowi pod wpływem działania wysokiej temperatury i tlenu
• rozmrażanie w temperaturze pokojowej i wyższej zmniejsza jej zawartość w produktach

—–

¹ ilości referencyjne podane są dla 1000g fretki (50g posiłku o wartości kalorycznej 200kcal) i należy przeliczać je odpowiednio do wagi fretki, np. dla 500g fretki wartości referencyjne mnożymy razy 0,5, dla 1500g, mnożymy razy 1,5, itd., itp.

² zawartość witamin w 100g danego produktu

…

by: Ana

foto:
1) ferretta.pl
© All rights reserved or Some rights reserved, publikacja powyższych zdjęć wymaga zgody autorów

literatura:
[1] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[2] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[3] „Tchórz” Marcin Brzeziński, Jerzy Romanowski, 1997
[4] „Hodowla tchórzy” Maria Bednarz, Andrzej Frindt, 1991
[5] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000
[6] „Ferret for dummies” K. Schilling, 2007
[7] „How to read your report” Wellness Inc., 1993
[8] „Practical ferret medicine and surgery for the private practitioner” Finkler M., 1993
[9] „Ferret medicine and surgery” Brown S., 1992
[10] „Ferret breeding” James McKay, 2006
[11] „Zasady żywienia”, Kunachowicz H., Czarnowska-Misztal E., Turlejska H., WSiP, 2007
[12] zdrowie.med.pl 
[13] doz.pl 
[14] chatul.pl 

…