URAZY

foto: krwiak ucha po "ugryzieniu" przez inną fretkę

Przyczyny

Fretki jakie są? Każdy wie… Małe, wszędobylskie, ciekawskie „potffory”, potrafiące się wspinać i skakać, eksplorujące swoje otoczenie do granic możliwości, a nawet dalej… Wchodzą tam, gdzie nie powinny, otwierają co się da, pałętają pod nogami, zasypiają byle gdzie, bawią jak oszołomy, przy okazji obijając się o meble, ściany, opiekuna lub towarzysza zabaw…

Trzeba wiele tygodni, miesięcy a nawet lat, aby przyzwyczaić się do fretki jako domownika, czyli nabyć instynkt „sonarny” nastawiony na lokalizację fretki… Z czasem nabywamy rutyny, że oglądamy się za siebie, tzw. „oczy w okół głowy”, podnosimy narzuty, koce, ręczniki a nawet dywany, aby sprawdzić, czy nie usiądziemy lub nadepniemy na fretkę, w najlepsze smacznie śpiącą… Odsuwamy krzesła, pufy od parapetów lub komód, komody od regałów, a regały od szaf, aby fretka nie bawiła się w „alpinistę” i nie spadła z wysokości – przeważnie niezbyt skutecznie lub niezbyt wystarczająco!… Otwierając drzwi, czy okna lokalizujemy pozycję fretki, cóż przeważnie i tak na próżno, ale jednak sprawdzić trzeba – choć fretka i tak zmaterializuje się w sekundę właśnie dokładnie pomiędzy futrynami, czy to drzwiowymi, czy okiennymi w momencie zamykania… ;-p

Tak więc, urazy u fretek nie są rzadkością, np. w wyniku:

• uderzenia, spowodowane „trzepaniem” głowy w wyniku świądu (pasożyty ucha, tj. świerzb, zapalenie ucha, alergia wziewna lub pokarmowa, itp.) lub bójkami
• zadrapania pazurem podczas drapania lub towarzysza zabaw
• ugryzienia/”kłapnięcia” kłem przez inne fretki
• upadku z wysokości
• zgniecenia
• zatrzaśnięcia
• uwięźnięcia
• uderzenia
• i inne (pomysłowość fretek i opiekunów, w tym temacie, nie zna granic) … ;-p

Skutki

Jak można się spodziewać skutki mogą być wszelakie, od drobnych ran począwszy, poprzez skomplikowane złamania, a na śmierci skończywszy… Do najczęściej występujących należą:

• infekcje bakteryjne
• krwiaki
• ropnie
• zwichnięcia
• pęknięcia i złamania kości
• pęknięcia organów wewnętrznych
• naciągnięcia, zerwania mięśni i ścięgien
• zbicia i siniaki
• ubytki uzębienia (wybicia, pęknięcia, złamania)
• wylew/udar mózgu
• zbliznowacenia skóry
• i inne

foto: ropień podskórny po ugryzieniu przez inną fretkę
 

foto: krwiak po uderzeniu szczęki drzwiami balkonowymi

Objawy

• obrzęki w miejscu urazu
• opuchlizny
• zasinienia
• guzy
• ropnie
• jątrzące rany
• niedowład
• krew w moczu
• krew w kale
• i inne

Leczenie

Mniej poważne urazy, przeważnie nie wymagają większych zabiegów weterynaryjnych, np.:

• lekkie zgniecenia – objawem może być krew w moczu, jeżeli występuje jednorazowo po wypadku, to znaczy, że naczynka krwionośne same się zasklepiły, ale gdy sytuacja trwa dłużej niż 24h, to powinniśmy natychmiast udać się do lekarza weterynarii
• ukąszenia – przeważnie objawiają się małymi strupkami i nie wymagają interwencji, ale gdy w miejscu ukąszenia wyskakuje duża, krwista gula (przeważnie w ciągu 48h), to możemy mieć do czynienia z krwiakiem, ropniem (te mogą występować również głeboko pod skóra jako guzy), które wymagają oczyszczenia, ziarninowania i kuracji antybiotykowej, podobnie jak rozległe rany, mogące świadczyć o infekcji bakteryjnej (przeważnie paciorkowcami)
• złamania, wybicia, pęknięcia zębów – fretki z małą ilością ruchu, nudzące się, mają tendencję do szarpania prętów klatki, wtedy łatwo o pęknięcia i złamania kłów… odłamanie czubków kłów nie wymaga interwencji stomatologicznej, zęby przeważnie ulegają martwicy (ciemnieją), ale nie przeszkadzają fretce w jedzeniu… w przypadku pęknięć, wybić, np. w wyniku upadku z wysokości możliwa jest ekstrakcja zębów ruszających się lub uszkodzonych do tego stopnia, że przeszkadzają fretce w jedzeniu (grzebanie łapkami w paszczy)
• naciągnięcia mięśni i ścięgien – fretki zasypiają w różnych miejscach, skaczą po meblach, co predysponuje do urazów przy schodzeniu lub niekontrolowanych upadków – częste są naciągnięcia mięśni i/lub ścięgien, co może objawić się kulawizną lub całkowitym niedowładem (przeważnie tylnej części ciała)… niestety usztywnienie kończyn nie wchodzi w grę (zdejmą każdy ograniczający ruch opatrunek, bandaż, czy plaster), najlepszym lekarstwem jest ograniczony ruch, spokój na kilka tygodni – przeważnie po 3-5 tygodniach fretka wraca do pełni sił

W przypadku poważniejszych urazów – pęknięć, złamań, wylewów – postępujemy podobnie jak w przypadku każdej innej choroby… Na początku powinniśmy ustalić przyczyny, np. jeżeli fretka spadnie z wysokości (łóżka, komody, klatki), czego byliśmy świadkami i w wyniku tego wystąpi u niej kulawizna lub całkowity niedowład przednich (brak ruchu) lub tylnych łap (ciągnięcie tylnej części ciała), to powinniśmy to przekazać lekarzowi weterynarii, aby mógł od razu zdiagnozować i przeciwdziałać – wykonać RTG, czy USG i wykluczyć lub potwierdzić inne  uszkodzenia…

Bez zidentyfikowania urazu, leczenie może się przeciągać lub zupełnie nie przynieść skutku, bez znaczenia na wybraną metodę:

• leczenie zachowawcze poprzez podawanie leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych, na polepszenie krzepliwości i witaminę K
• leczenie chirurgiczne – usunięcie ropni, krwiaków, pękniętych organów, nastawienie kości

Inne badania, wskazane w przypadku urazów w zależności od etiologii choroby:

• badanie otoskopowe (wziernikowanie) przewodu słuchowego – w przypadku urazów głowy, spowodowanych trzepaniem głowy (wykluczenie lub potwierdzenie urazów ucha wewnętrznego lub pasożytów i infekcji)
• badanie mikroskopowe i mikrobiologiczne wydzielin z jątrzących się ran (posiew i antybiogram w celu dobrania odpowiedniego antybiotyku do rodzaju infekcji) – w przypadku zranień
• badanie krwi (morfologia, biochemia, profil tarczycowy, czynniki krzepnięcia) – w przypadku konieczności operacji chirurgicznej
• badanie moczu

Z pozoru błahy problem, uraz, a może wymagać od nas:

• wielu wizyt w gabinecie weterynaryjnym (przemywanie ran wymagających ziarninowania – ropnie, jątrzące się rany), a fretce przysporzyć wiele bólu i stresu
• cierpliwości i czasu (trzy, cztery tygodnie rekonwalescencji po urazach mięśni i ścięgien), aby fretka wróciła do pełni sił i zdrowia
• sporych nakładów finansowych na leczenie: antybiotyki, inne leki, zabiegi i badania, operacje

Tak więc, lepiej unikać sytuacji i miejsc, które mogą prowadzić do urazów fretki… ;-)

19 11 2015

…

Uwaga!

Większość książek lub artykułów, wykorzystanych do opracowania niniejszego tematu, zostało opublikowanych jakiś czas temu, w związku z powyższym niektóre dane, metody leczenia i leki mogą być nieaktualne (wycofane z obrotu lub nigdy nie dopuszczone do obrotu w Polsce), ale Wasz lekarz weterynarii na pewno będzie wiedział czym można je zastąpić.

Większość informacji na tych stronach napisali ludzie, którzy mają duże doświadczenie w hodowli fretek jednak nie są weterynarzami. Wszystkie teksty były konsultowane ze specjalistami.

Każda chora fretka powinna natychmiast znaleźć się u wykwalifikowanego i doświadczonego weterynarza, który specjalizuje się w leczeniu fretek. Pamiętaj fretki należą do zwierząt, u których symptomy choroby występują bardzo późno, co może prowadzić do ich nagłej śmierci. Nie próbuj żadnych “domowych sposobów” bez konsultacji ze specjalistą, nawet jeśli jakiś znajdziesz gdzieś w tekście na tej stronie. Informacje tu zawarte mogą powiększyć Twoją wiedzę i wyczulić Cię na niespecyficzne objawy w zachowaniu Twojej fretki, ale pamiętaj niewłaściwa, samemu postawiona diagnoza może decydować o jej życiu.

Wszystkie prawa zastrzeżone!

…

by: Ana

foto:
1) wet-arkanoego.pl
2) ferretta.pl
3) bblack
© Fotki, zdjęcia i ryciny zamieszczono w celach poglądowych, dydaktycznych, informacyjnych lub szkoleniowych • © All rights reserved or Some rights reserved, publikacja powyższych zdjęć wymaga zgody autorów 

literatura:
[1] „Tchórz” Marcin Brzeziński, Jerzy Romanowski, 1997
[2] „Hodowla tchórzy” Maria Bednarz, Andrzej Frindt, 1991
[3] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[4] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[5] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000
[6] „Ferret for dummies” K. Schilling, 2007
[7] „How to read your report” Wellness Inc., 1993
[8] „Practical ferret medicine and surgery for the private practitioner” Finkler M., 1993
[9] „Ferret medicine and surgery” Brown S., 1992
[10] „Ferret breeding” James McKay, 2006
[11] „Fretki – specyfika chowu pokojowego oraz najważniejsze problemy zdrowotne”, Dr Ewa Śmielewska-Łoś, lek. wet. Tomasz Piasecki, Magazyn Weterynaryjny vol. 11 nr 74/2002

…