Splenomegalia (en. hypersplenism) – powiększenie śledziony, występuje dość często u fretek (15% populacji), w skrajnych przypadkach, śledziona może wypełnić większość jamy brzusznej… Duża śledziona nie wymaga ingerencji chirurgicznej (splenektomii – usunięcie śledziony), jeżeli:

  • nie wykazuje innych zmian chorobowych, tj.: guzy nowotworowe, torbiele, cysty
  • jej wielkość nie powoduje ucisku na inne organy lub nie grozi pęknięciem
  • nie wynika z niektórych chorób krwi, jak białaczka czy małopłytkowość

Śledziona ma wiele funkcji, w tym:

  • filtrowanie i przesiewanie krwi w celu znalezienia infekcji bakteryjnych oraz zapaleń organizmu
  • atakowanie znalezionych patogenów dużą populacją białych krwinek
  • magazynowanie krwi (15-20% całkowitej objętości krwi w rezerwie, która jest dostępna w czasie stresu)
  • odfiltrowanie i usunięcie starych krwinek czerwonych
  • odzyskanie żelaza z usuwanych krwinek
  • produkowanie nowych, białych i czerwonych krwinek (hematopoeza poza szpikowa), równolegle do szpiku kostnego w sytuacjach większego zapotrzebowania na nie, np. po krwotoku lub podczas infekcji układowej

Etiologia

Powiększenie śledziony u wielu fretek uważane jest za normalne (fizjologiczne), zwłaszcza gdy fretka jest w wieku 3 lat i więcej – 15% fretek…

Do tej pory przeprowadzono wiele spekulacji odnośnie przyczyn występowania splenomegalii u fretek i do najczęściej wymienianych chorób, mogących być przyczyną lub współwystępujących wraz ze splenomegalią, należą:

  • zakażenia:
    – bakteryjne, np. helicobacter
    – wirusowe, np. choroba aleucka [ADV]
  • eozynofilowe zapalenie żołądka i jelit [ECE] (komórki odpornościowe gromadzą się w reakcji na zapalenie jelit)
  • splenitis – powiększenie i zapalenie śledziony w skutek infekcji pasożytem lub torbielą (antybiotykoterapia)
  • hypersplenizm – nadczynność śledziony, śledziona usuwa komórki krwi zbyt wcześnie i zbyt szybko (wysoka gorączka, leukopenia, erytrocytopenia i depresja – kortykosterydoterapia 0,5-2mg/kg) – może być wstępnym stadium chłoniaka
  • hematopoeza pozaszpikowa – gromadzenie ogromnej liczby rozwijających się czerwonych i białych krwinek w wyniku zwiększonego zapotrzebowania, w przypadku, np. niedokrwistości lub krwotoku
  • insulinoma (łagodny nowotwór trzustki)
  • kardiomiopatie
  • nowotwory (na przykład: mięsak, naczyniak, chłoniak, neoplazja nadnerczy, systemowy nowotwór komórek tucznych – 5% przypadków)

Zdecydowanie najczęstszą przyczyną powiększenia śledziony u fretek jest gromadzenie ogromnej liczby rozwijających się czerwonych i białych krwinek (hematopoeza pozaszpikowa), powstająca w wyniku zwiększonego zapotrzebowania na te krwinki, ale stosunkowo niewiele fretek z powiększoną śledzioną, ma zdiagnozowaną niedokrwistość lub krwotok… To sugeruje, bardziej prawdopodobne, zakażenia przewlekłe jako przyczynę, np. przewlekłe zapalenie żołądka z powodu zakażenia Helicobacter mustelae, jelit w wyniku ECE lub infekcje nerek, itd., itp.…

Helicobacter, jest to bezobjawowa infekcja bakteryjna, która z czasem, wywołuje u fretek znaczną odpowiedź zapalną w żołądku i węzłach chłonnych… Ale!… Bardzo rzadko fretki chorują na tę infekcję w wieku do 4 lat (brak diagnostycznych-mikroskopowych dowodów na to), choć na pewno infekcje helicobacter mogą być odpowiedzialne za wiele splenomagalii u starszych fretek, ale nie u wszystkich…

Powyższe, sugeruje poszukiwanie innych, możliwych infekcji układowych u fretki z powiększoną śledzioną…

Objawy

Często, fretki nie pokazują żadnych oznak choroby… Jednak niektóre objawy, które mogą być postrzegane u fretek obciążonych splenomegalią to:

  • powiększony obrys brzucha
  • może być widoczny obrys powiększonego lub nowotworowo zmienionego organu
  • brak apetytu
  • gorączka
  • ospałość
  • problemy z poruszaniem
  • bladość błon śluzowych
  • blady kolor oczu (albinosy)
  • letarg


Diagnoza

Należy wykonać następujące badania:

  • badanie kliniczne, palpacyjne brzucha
  • układu krążenia (częstotliwość impulsów, szmerów serca i błon śluzowych) oraz węzłów chłonnych
  • wywiad
  • panel diagnostyczny krwi – morfologia z określeniem retikulocytów – który w przypadku hipersplenizmu może wykazać anemię, leukopenię, trombocytopenię
  • panel biochemiczny
  • panel elektrolitowy
  • badanie moczu
  • USG
  • ewentualnie RTG (nie ujawni tekstur i mas występujących w śledzionie)
  • ewentualnie biopsja z histopatologią (próbkowanie może ominąć zmiany patologiczne, dlatego należy wykonywać je w połączeniu z USG w znieczuleniu fretki izofluranem):
    – jednorodna populacja limfocytów (atypowych) będzie sugerować chłoniaka
    – mieszana populacja limfocytów i leukocytów wraz z populacją niedojrzałych i dojrzałych krwinek czerwonych sugerować będzie hematopoezę pozaszpikową
    – nacieki limfatyczne mogą wskazywać na ADV
  • badanie szpiku kostnego, pozwalające ustalić rodzaj niedokrwistości – regeneracyjna, czy nieregeneracyjna (przy nieregeneracyjnej, usunięcie śledziony zagrozi życiu fretki)

Najważniejszym sposobem oceny stanu śledziony jest badanie ultrasonograficzne (USG)… Umożliwi dokładną wizualizację wielkości i struktury śledziony, a dodatkowo także struktury w obrębie jamy brzusznej (innych organów wewnętrznych):

  • struktury jednorodne i gładkie krawędzie śledziony mogą oznaczać łagodne procesy zmian, jak w przypadku hematopoezy pozaszpikowej
  • struktury plamiste lub obszary o słabej echogeniczności wraz z utratą ostrych krawędzi i wyczuwalnymi grudkami, guzkami sugerują chłoniaka lub inny nowotwór

Leczenie

W przypadku, gdy powiększenie śledziony jest wynikiem hematopoezy lub infekcji, którą można zbić antybiotykami lub kortykosterydoterapią, zabieg usunięcia śledziony nie jest konieczny…

W przypadku, gdy splenomegalia jest wynikiem:

  • torbieli, cyst
  • hipersplenizmu
  • nowotworów
  • niektórych chorób krwi, jak białaczka czy małopłytkowość,

a jej wielkość powoduje ucisk na inne organy lub grozi pęknięciem, należy wykonać zabieg splenektomii – jest to częściowe lub całkowite, chirurgiczne usunięcie śledziony… Fretki całkiem dobrze znoszą brak śledziony i rokowania są dobre…

W przypadku chłoniaka lub innych nowotworów dodatkowo może być konieczna chemioterapia…

Opieka przed i po operacyjna

Patrz: splenektomia…

Dieta i terapia

Stosujemy dietę wspomagającą, wysokoenergetyczną i lekkostrawną:

Do koktajlu można dodawać:

  • mielone, surowe kości lub skorupki jaj, w zależności co jest korzystniejsze, w odniesieniu do możliwych, współistniejących problemów z nerkami po narkozie
  • całe jajko przepiórcze
  • masło, tłustą śmietanę lub olej z łososia w zastępstwie ciężkostrawnych skór, łoju, słoniny
  • gotowaną marchewkę i pietruszkę (nać pietruszki po sparzeniu)
  • leki i zioła, które można wykorzystać w terapii wspomagającej wątrobę, nerki i jelita po narkozie: Zentonil (sylibina/fosfolipidy – 20mg/kg mc), esseliv duo, essentiale (fosfolipidy), hepatil (ornityna), propolis plus – dawki lub odpowiedniki weterynaryjne, należy bezwzględnie, uzgodnić z prowadzącym lekarzem weterynarii!
  • zioła: ostropest plamisty (sylimarol), siemię lniane (lekkostrawny błonnik), w postaci świeżo mielonych ziaren
  • witaminy: A (wątróbka indycza – max. 9g na posiłek), D (tran), E (olej rybi, lniany) i K2 (jajko przepiórcze) oraz C

Kilka dni po zabiegu podajemy mniejsze posiłki (najlepiej płynne) oraz suplementujemy krew (hemoglobinę) i witaminy z żelazem, np. syrop Axofer B Complex oraz leki przeciwpłytkowe po kontroli morfologii…

…

Uwaga!

Większość książek lub artykułów, wykorzystanych do opracowania niniejszego tematu, zostało opublikowanych jakiś czas temu, w związku z powyższym niektóre dane, metody leczenia i leki mogą być nieaktualne (wycofane z obrotu lub nigdy nie dopuszczone do obrotu w Polsce), ale Wasz lekarz weterynarii na pewno będzie wiedział czym można je zastąpić.

Większość informacji na tych stronach napisali ludzie, którzy mają duże doświadczenie w hodowli fretek jednak nie są weterynarzami. Wszystkie teksty były konsultowane ze specjalistami.

Każda chora fretka powinna natychmiast znaleźć się u wykwalifikowanego i doświadczonego weterynarza, który specjalizuje się w leczeniu fretek. Pamiętaj fretki należą do zwierząt, u których symptomy choroby występują bardzo późno, co może prowadzić do ich nagłej śmierci. Nie próbuj żadnych “domowych sposobów” bez konsultacji ze specjalistą, nawet jeśli jakiś znajdziesz gdzieś w tekście na tej stronie. Informacje tu zawarte mogą powiększyć Twoją wiedzę i wyczulić Cię na niespecyficzne objawy w zachowaniu Twojej fretki, ale pamiętaj niewłaściwa, samemu postawiona diagnoza może decydować o jej życiu.

Wszystkie prawa zastrzeżone!

…

opracowanie: 01 09 2015
by: Ana

foto:
1) ferretta.pl
2) Amaszka
© Fotki, zdjęcia i ryciny zamieszczono w celach poglądowych, dydaktycznych, informacyjnych lub szkoleniowych
© All rights reserved or Some rights reserved, publikacja powyższych zdjęć wymaga zgody autorów 

literatura:
[1] „Tchórz” Marcin Brzeziński, Jerzy Romanowski, 1997
[2] „Hodowla tchórzy” Maria Bednarz, Andrzej Frindt, 1991
[3] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[4] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[5] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000
[6] „Ferret for dummies” K. Schilling, 2007
[7] „How to read your report” Wellness Inc., 1993
[8] „Practical ferret medicine and surgery for the private practitioner” Finkler M., 1993
[9] „Ferret medicine and surgery” Brown S., 1992, 2001
[10] „Ferret breeding” James McKay, 2006
[11] „Fretki – specyfika chowu pokojowego oraz najważniejsze problemy zdrowotne”, Dr Ewa Śmielewska-Łoś, lek. wet. Tomasz Piasecki, Magazyn Weterynaryjny vol. 11 nr 74/2002
[12] „Gastrointestinal Disease in Ferrets” Katrina D. Ramsell PhD, DVM, veterinarypartner.com, 2012
[13] „Immunologia” Jakub Gołąb, Marek Jakóbisiak, Witold Lasek, Tomasz Stokłosa: Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 2007, s. 6. ISBN 978-83-01-15154-6
[14]  „Fizjologia zwierząt: podręcznik dla studentów wydziałów medycyny weterynaryjnej, wydziałów biologii i hodowli zwierząt akademii rolniczych i uniwersytetów” Tadeusz Krzymowski, Jadwiga Przała, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa: 2005, s. 282. ISBN 83-09-01792-8
[15] „The Mystery of Splenomegaly in Ferrets” Dr. Bruce Williams, DVM, Ferret Central 1998
[16] „Splenomegaly in ferrets” Dr. Susan Brown, DVM, Ferret Central 1998
[17] „Effects of splenomegaly” Dr. Mike Dutton, DVM, Ferret Central 1998
[18] „Postoperative care for splenectomy” Dr. Charles Weiss, DVM, Ferret Central 1998
[19] „The Enigma of Fuzzy’s Spleen” Dr.Bronwyn Dawson, DVM, Ferrets Anonymous 626-358-6027, California 2008
[20] „Managing the ferret with the enormous spleen” Dr. Nico J. Schoemaker, DVM, PhD, NAVC Conference 2008
[21] „Postoperative care for splenectomy” Dr. Charles Weiss, DVM, Ferret Central 1998
[22] „Ferrets, Rabbits and Rodents; Clinical Medicine and Surgery, 1st ed,” Hillyer EV, Quesenberry KE (eds.) – Hillyer EV. Part II of cardiovascular diseases, Philadelphia: WB Saunders 1997, pp 71–76
[23] „Ferrets, Rabbits and Rodents; Clinical Medicine and Surgery, 2nd ed,” Hillyer EV, Quesenberry KE (eds.) – Morrisey JK. Part II of cardiovascular diseases, Philadelphia: WB Saunders 2003, pp 66–71
[24] „Ferret Spleen Diseases” Adrienne Kruzer, RVT, Exotic Pets Expert: Exotic Pets – Ferret Health and Diseases, 2015

…

   





  • ferretta

    Splenomegalia (en. hypersplenism) – powiększenie śledziony, występuje dość często u fretek i nie wymaga ingerencji chirurgicznej jeżeli nie wykazuje innych zmian chorobowych (guzy) i jej wielkość nie powoduje ucisku na inne organy…