Splenektomia – usunięcie śledziony

Uwaga!
Poniżej, zamieszczone są zdjęcia bardzo chorych fretek lub wykonane w trakcie przebiegu operacji chirurgicznej, które mogą być niewskazane dla osób nadwrażliwych na widok krwi lub otwartych ran!

 

Splenektomia jest to częściowe lub całkowite, chirurgiczne usunięcie śledziony…

Wskazaniami do jej wykonania u fretek może być:

• pęknięcie śledziony
• torbiel
• nowotwór
• niektóre choroby krwi, jak białaczka czy małopłytkowość
• splenomegalia (en. hypersplenism) – powiększenie śledziony, występuje dość często u fretek i nie wymaga ingerencji chirurgicznej jeżeli nie wykazuje innych zmian chorobowych (guzy nowotworowe) i jej wielkość nie powoduje ucisku na inne organy

Fretki całkiem dobrze znoszą brak śledziony i rokowania są dobre…

Fotoreportaże

• Pacjent: samica fretki (Gaja)
• Wiek: 7 lat, 4 miesiące
• Kastracja: 23 kwietnia 2015 – (7 lat), wskazanie – nowotwór jajników
• Lekarz weterynarii: dr Paweł Botko
• Zabieg: usunięcie śledziony, wykazującej zmiany nowotworowe (palpacyjnie wyczuwalny guz)
• Data diagnozy: 01 sierpnia 2015 (kwartalna kontrola po kastracji) – zdiagnozowane 30 dni wcześniej i określone na wielkość ‚ziarna fasoli’
• Badania: morfologia, mocz, badanie kliniczne, USG
• Data zabiegu: 29 sierpnia 2015, godz. 08:00 – 09:00 – zmiana wielkości ‚kasztana’
• Wywiad:
  – dieta: mięsno-kostna od 7 tygodnia życia
  – zabiegi: implant (17 11 2014), brak reakcji na implant – podejrzenie nowotworu jajników – kastracja (23 kwietnia 2015 – 7 lat)
  – choroby przewlekłe: brak
  – rozród: 25 04 2010 (6/10 maluszków) – przedłużony poród do 48h, 25 04 2013 (6 maluszków)

Wycięta zmiana wielkości ‚kasztana’…

• Pacjent: samiec fretki (Sheldon)
• Wiek: 5 lat, 2 miesiące
• Kastracja: wrzesień 2010 (w wieku 6 miesięcy)
• Lekarz weterynarii: dr Sabina Galganek-Rajchel
• Zabieg: usunięcie śledziony, wykazującej zmiany nowotworowe (chłoniakomięsak)
• Data diagnozy: tydzień przed zabiegiem guz śledziony o średnicy 3,5cm i płyn w jamie brzusznej
• Badania: RTG, morfologia, biochemia, mocz
• Data zabiegu: 29 sierpnia 2015
• Wywiad:
  – dieta: mięsno-kostna
  – zabiegi: implant (? – ? lat)
  – choroby przewlekłe: cukrzyca (01 2015)
  – rozród: nie dotyczy

• Pacjent: samiec fretki (Dyzio)
• Wiek: orientacyjnie około 4-5 lat (znajda)
• Kastracja: znaleziony wykastrowany
• Lekarz weterynarii: dr Hanna Lisiecka-Kozieł
• Zabieg: usunięcie śledziony, wskazanie – splenomegalia
• Data diagnozy: 01 maja 2014
• Badania: morfologia, mocz, badanie kliniczne, USG:
  – Opis: Śledziona o wymiarach 13×4,5×1,5cm bez makroskopowo widocznych zmian ogniskowych.
  – Makroskopowo: Budowa śledziony częściowo zatarta przez przekrwienie bierne. Obecne są liczne ogniska krwiotworzenia pozaszpikowego.
  – Uwagi: Obserwowane zmiany mogą być wtórne do zmian w szpiku kostnym
• Data zabiegu: 11 czerwca 2014, godz. 11:00-12:00
• Histopatologia: Krwiotworzenie pozaszpikowe
• Wywiad:
  – dieta: mięsno-kostna od listopada 2013 (około 3-4 rok życia)
  – zabiegi: kastracja
  – choroby przewlekłe: insulinoma, powiększone lewe nadnercze
  – rozród: b/d

Opieka przedoperacyjna

Zabiegi wykonywane pod narkozą są ryzykowne… Powinniśmy wybrać doświadczonego lekarza z odpowiednią praktyką i odpowiednio przygotowaną oraz wyposażoną salą operacyjną… Powyższe, zapewni zminimalizowanie ryzyka wystąpienia komplikacji podczas samej operacji jak i zminimalizuje powikłania pooperacyjne…

Naszym obowiązkiem jest jeszcze przestrzeganie następujących zasad przedoperacyjnych:

• wykonać morfologię, badanie krwi dla określenia krwinek czerwonych (RBC) i płytek (PLT), aby wykluczyć niedokrwistość i określić czas krzepliwości
• 4 godziny przed operacją odstawić pokarm
• wodę można podawać do samej operacji
• nie wykonywać nadplanowych zabiegów, typu szczepienie, odrobaczenie, gdyż mogą osłabić układ odpornościowy fretki i stać się przyczyną niebezpiecznych infekcji (zabiegi te powinny być wykonywane w odpowiednim czasie i w przypadku całkowicie zdrowych zwierząt)

Opieka pooperacyjna

Każde zwierze może inaczej reagować na narkozę, więc może zupełnie inaczej przejść sam zabieg jak i okres pooperacyjny:

• dobrze gdy zwierzę dostanie narkozę wybudzeniową po operacji (tu słyszałam głosy za i przeciw – raczej niezalecana w przypadku nadwrażliwości fretek na wszelkie operacyjne medykamenty)
• najlepiej jak zwierzę pozostanie przez kilka godzin po zabiegu pod obserwacją lekarza na wypadek komplikacji pooperacyjnych, które mogą wystąpić, np. wstrząs anafilaktyczny, zatrucie narkozą, arytmia serca, krwawienia lub problemy oddechowe
• fretkę oddzielamy od innych zwierząt do wcześniej przygotowanej klatki „izolatki” na minimum trzy doby, do siedmiu
• przez pierwsze 7 dni, ograniczamy także aktywność ruchową fretki, np. wspinanie się, skakanie, itp. – najlepiej usunąć wiszące wysoko hamaki i zdjąć półki w klatce
• przez 3-4 godziny po operacji nie podajemy pokarmu (aby ewentualne torsje nie rozerwały szwów)
• wodę podajemy bez ograniczeń
• po 3-4 godzinach po operacji podajemy pokarm, ale w mniejszych, a częstszych posiłkach przez okres 1-2 dni – menu pooperacyjne, które przez kilka dni będziemy stosować, zanim znów nie wrócimy do standardowego pokarmu, najlepiej ustalić z lekarzem, chyba że zmiana diety nie jest wymagana (w skład diety rekonwalescencyjnej powinny wchodzić dotychczasowe surowe produkty i mięsa, ale w zmienionej, płynnej postaci – lepiej strawne, lepiej przyswajalne i bardziej energetyczne – pokarm miksujemy z letnią wodą, rosołem)
• dobrze jest również ustalić z lekarzem weterynarii leki przeciwbólowe, które możemy podawać przez okres 48 godzin po operacji
• fretki z reguły nie są zainteresowane swoimi ranami, nie liżą ich, więc nie jest konieczne zabezpieczanie rany opatrunkami, kołnierzami, czy specjalnymi ubrankami pooperacyjnymi (fretki i tak bardzo szybko się z nich „rozbierają”)… zdarzają się fretki mniej zdyscyplinowane, które powinny być pod stałą obserwacją, aby móc szybko zaradzić na „rozprucie” – pamiętaj o wyznaczonej wizycie kontrolnej i zdjęciu szwów (po 7-10 dniach od operacji)

Po operacji należy obserwować czy fretka:

• bez problemów oddycha
• wypróżnia się – robi siku i „kupsztale”
• ma różowe dziąsła i ciepłe łapki
• nie krwawi (zazwyczaj w ciągu 24 godzin po operacji)

Przeważnie już kilka godzin po operacji lub następnego dnia, fretka zachowuje się całkowicie normalnie, może tylko trochę więcej spać i wydawać się bardziej wyciszona, ale to dobry objaw podczas rekonwalescencji… Może również mniej jeść, a wydalany kał będzie czarnego koloru (z krwią – do 48 godzin po operacji)…

Ale, gdy:

• fretka znów stanie się apatyczna i nie będzie jeść oraz pić
• widzisz obrzęk, zaczerwienienie lub wyciek z miejsca zabiegu/cięcia (infekcja w ciągu 48-72 godzin od operacji)
• ma blade błony śluzowe i zimne łapki (niską temperaturę)

to natychmiast udaj się do lekarza, gdyż może to być pierwszy objaw komplikacji pooperacyjnych…

Uwaga!

W przypadku splenektomii, miesiąc po zabiegu, należy skontrolować morfologię fretki pod względem:

• ilości płytek (PLT) – obserwuje się znaczny wzrost tego parametru i należy go regulować farmakologicznie
• ilości krwinek czerwonych, aby reagować i przeciwdziałać ewentualnej anemii

Dieta

Wspomagająca dieta, wysokoenergetyczna i lekkostrawna, to:

• mielone mięsa zalane letnią wodą (surowe mięso) lub przegotowaną wodą (sparzone mięso) i miksowane do postaci koktajlu – lepiej stosować mięsa krwiste i chudsze niż tłustsze

Do koktajlu można dodawać:

• mielone, surowe kości lub skorupki jaj, w zależności co jest korzystniejsze, w odniesieniu do możliwych, współistniejących problemów z nerkami
• całe jajko przepiórcze
• masło, tłustą śmietanę lub olej z łososia w zastępstwie ciężkostrawnych skór, łoju, słoniny
• gotowaną marchewkę i pietruszkę (nać pietruszki po sparzeniu)
• leki i zioła, które można wykorzystać w terapii wspomagającej wątrobę, nerki i jelita po narkozie: Zentonil (sylibina/fosfolipidy – 20mg/kg mc), esseliv duo, essentiale (fosfolipidy), hepatil (ornityna), propolis plus – dawki lub odpowiedniki weterynaryjne, należy bezwzględnie, uzgodnić z prowadzącym lekarzem weterynarii!
• zioła: ostropest plamisty (sylimarol), siemię lniane (lekkostrawny błonnik), w postaci świeżo mielonych ziaren
• witaminy: A (wątróbka indycza – max. 9g na posiłek), D (tran), E (olej rybi, lniany) i K2 (jajko przepiórcze) oraz C

Kilka dni po zabiegu podajemy mniejsze posiłki (najlepiej płynne) oraz suplementujemy krew (hemoglobinę) i witaminy z żelazem, np. syrop Axofer B Complex oraz leki przeciwpłytkowe po kontroli morfologii…

…

Uwaga!

Większość książek lub artykułów, wykorzystanych do opracowania niniejszego tematu, zostało opublikowanych jakiś czas temu, w związku z powyższym niektóre dane, metody leczenia i leki mogą być nieaktualne (wycofane z obrotu lub nigdy nie dopuszczone do obrotu w Polsce), ale Wasz lekarz weterynarii na pewno będzie wiedział czym można je zastąpić.

Większość informacji na tych stronach napisali ludzie, którzy mają duże doświadczenie w hodowli fretek jednak nie są weterynarzami. Wszystkie teksty były konsultowane ze specjalistami.

Każda chora fretka powinna natychmiast znaleźć się u wykwalifikowanego i doświadczonego weterynarza, który specjalizuje się w leczeniu fretek. Pamiętaj fretki należą do zwierząt, u których symptomy choroby występują bardzo późno, co może prowadzić do ich nagłej śmierci. Nie próbuj żadnych “domowych sposobów” bez konsultacji ze specjalistą, nawet jeśli jakiś znajdziesz gdzieś w tekście na tej stronie. Informacje tu zawarte mogą powiększyć Twoją wiedzę i wyczulić Cię na niespecyficzne objawy w zachowaniu Twojej fretki, ale pamiętaj niewłaściwa, samemu postawiona diagnoza może decydować o jej życiu.

Wszystkie prawa zastrzeżone!

…

opracowanie: 31 08 2015
by: Ana, Amaszka

foto:
1) ferretta.pl
2) Amaszka
3) lek. wet. Hanna Lisiecka-Kozieł
© Fotki, zdjęcia i ryciny zamieszczono w celach poglądowych, dydaktycznych, informacyjnych lub szkoleniowych
© All rights reserved or Some rights reserved, publikacja powyższych zdjęć wymaga zgody autorów 

literatura:
[1] „Tchórz” Marcin Brzeziński, Jerzy Romanowski, 1997
[2] „Hodowla tchórzy” Maria Bednarz, Andrzej Frindt, 1991
[3] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[4] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[5] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000
[6] „Ferret for dummies” K. Schilling, 2007
[7] „How to read your report” Wellness Inc., 1993
[8] „Practical ferret medicine and surgery for the private practitioner” Finkler M., 1993
[9] „Ferret medicine and surgery” Brown S., 1992, 2001
[10] „Ferret breeding” James McKay, 2006
[11] „Fretki – specyfika chowu pokojowego oraz najważniejsze problemy zdrowotne”, Dr Ewa Śmielewska-Łoś, lek. wet. Tomasz Piasecki, Magazyn Weterynaryjny vol. 11 nr 74/2002
[12] „Gastrointestinal Disease in Ferrets” Katrina D. Ramsell PhD, DVM, veterinarypartner.com, 2012
[13] „Immunologia” Jakub Gołąb, Marek Jakóbisiak, Witold Lasek, Tomasz Stokłosa: Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 2007, s. 6. ISBN 978-83-01-15154-6
[14]  „Fizjologia zwierząt: podręcznik dla studentów wydziałów medycyny weterynaryjnej, wydziałów biologii i hodowli zwierząt akademii rolniczych i uniwersytetów” Tadeusz Krzymowski, Jadwiga Przała, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa: 2005, s. 282. ISBN 83-09-01792-8
[15] „The Mystery of Splenomegaly in Ferrets” Dr. Bruce Williams, DVM, Ferret Central 1998
[16] „Splenomegaly in ferrets” Dr. Susan Brown, DVM, Ferret Central 1998
[17] „Effects of splenomegaly” Dr. Mike Dutton, DVM, Ferret Central 1998
[18] „Postoperative care for splenectomy” Dr. Charles Weiss, DVM, Ferret Central 1998
[19] „Managing the ferret with the enormous spleen” Dr. Nico J. Schoemaker, DVM, PhD, NAVC Conference 2008
[20] „Ferrets, Rabbits and Rodents; Clinical Medicine and Surgery, 1st ed,” Hillyer EV, Quesenberry KE (eds.) – Hillyer EV. Part II of cardiovascular diseases, Philadelphia: WB Saunders 1997, pp 71–76
[21] „Ferrets, Rabbits and Rodents; Clinical Medicine and Surgery, 2nd ed,” Hillyer EV, Quesenberry KE (eds.) – Morrisey JK. Part II of cardiovascular diseases, Philadelphia: WB Saunders 2003, pp 66–71
[22] „Ferret Spleen Diseases” Adrienne Kruzer, RVT, Exotic Pets Expert: Exotic Pets – Ferret Health and Diseases, 2015

…