Układ odpornościowy, inaczej układ immunologiczny, jest układem umożliwiającym działanie mechanizmów obronnych organizmu przed różnymi patogenami chorobotwórczymi wewnętrznymi i zewnętrznymi… Układ ten ochrania organizmy przed infekcją na kilku poziomach…
Budowa i funkcje
Zrozumienie istoty choroby wymaga poznania budowy i działania układu odpornościowego fretki…
W skład układu odpornościowego wchodzą:
- narządy limfoidalne, w których powstają i dojrzewają limfocyty T i limfocyty B (n. centralne) oraz przebiega odpowiedź immunologiczna (n. obwodowe):
– szpik kostny (Limfocyty B)
– grasica (limfocyty T)
– węzły chłonne
– śledziona
– grudki limfatyczne (łac. folliculus limphaticus) samotne (łac. folliculi solitari) i skupione (łac.folliculi lymphatici aggregati)
– MALT (en. mucose associated lymphoid tissue), tj. tkanki limfoidalne związane z błoną śluzową
– NALT (en. nose associated lymphoid tissue), tj. tkanki związane z jamą nosowo-gardłową
– BALT (en. bronchus associated lymphoid tissue), tj. tkanki związane z oskrzelami
– GALT (en. gut-associated lymphoid tissue), tj. tkanki limfatyczne występujące w obrębie przewodu pokarmowego - naczynia chłonne (łac. vasa lymphatica):
– włosowate naczynia limfatyczne – znajdują się w tkankach, są cienkie, zbudowane ze śródbłonka
– przewody limfatyczne – powstają na skutek połączenia naczyń limfatycznych włosowatych - komórki uczestniczące w reakcjach immunologicznych
- przeciwciała, cytokiny itp.
Umożliwiają one działanie mechanizmów obronnych organizmu, mających na celu wykrywanie różnorodnych czynników chorobotwórczych i jego ochronę poprzez:
- identyfikację i likwidowanie patogenów i komórek nowotworowych
- wykrycie czynników chorobotwórczych, począwszy od wirusów, po robaki pasożytnicze poprzez rozróżnianie zdrowych komórek i tkanek organizmu od chorych, w celu jego prawidłowego funkcjonowania
W podrozdziałach dotyczących układu odpornościowego skupimy się na omówieniu kilku chorób dotyczących dysfunkcji tego układu u fretek… Mam nadzieje, że będą to pomocne opracowania…
Choroby
Do najczęstszych chorób układu odpornościowego należy zaliczyć:
- nowotwory tkanki limfatycznej
- chłoniakomiesak w formie dużych guzów (śledziona, węzły chłonne), w formie rozsianej (grasica, śledziona, węzły chłonne)
- grasiczak
- tłuszczaki szpiku (mają wygląd białych lub żółtych guzków, podobnych do wosku lub tłuszczu)[3]
Objawy
Każda część układu odpornościowego ma określoną funkcję, uszkodzenie poszczególnych jego odcinków może powodować różne objawy, które mogą postępować miesiącami, a nawet latami i być niezauważalne lub bagatelizowane:
- częste infekcje
- wymioty
- spadek masy ciała
- brak zainteresowania jedzeniem
- osowiałość
- matowe futro
- guzy w jamie brzusznej
- powiększenie węzłów chłonnych
- biegunki – krwiste i/lub śluzowate, galeretowate stolce
- słaba strawność – ziarnisty kał
- zwiększenie objętościowe i ilościowe kału
- powiększone węzły chłonne
- powiększona śledziona (splenomegalia)
Wiele fretek nie ma wszystkich objawów lub są one słabo uwidocznione, albo pojawiają się i samoistnie zanikają…
Przyczyny
Wiele chorób układu odpornościowego nie ma jasno określonych przyczyn, ale lekarze weterynarii wymieniają kilka, potencjalnie najczęstszych:
- nowotwory
- infekcje bakteryjne, np. Helicobacter mustelae, Lawsonia intracellularis i inne
- infekcje pasożytnicze, np. kokcydioza – Eimeria furonis
- owrzodzenie żołądka i jelit
- odpowiedź immunologiczna układu odpornościowego
- stres
- koronawirusy
- zbyt wysoka temperatura pomieszczeń
- zbyt liczna ilość fretek
- słaba higiena
- brak dostępu do czystej, świeżej wody
- głodówki
- wtórne powikłania innych chorób, tj.: chłoniak, insulinoma, nadczynność nadnerczy, niewydolność nerek, itd., itp.
- wtórne powikłania poszczepienne
…
Uwaga!
Większość książek lub artykułów, wykorzystanych do opracowania niniejszego tematu, zostało opublikowanych jakiś czas temu, w związku z powyższym niektóre dane, metody leczenia i leki mogą być nieaktualne (wycofane z obrotu lub nigdy nie dopuszczone do obrotu w Polsce), ale Wasz lekarz weterynarii na pewno będzie wiedział czym można je zastąpić.
Większość informacji na tych stronach napisali ludzie, którzy mają duże doświadczenie w hodowli fretek jednak nie są weterynarzami. Wszystkie teksty były konsultowane ze specjalistami.
Każda chora fretka powinna natychmiast znaleźć się u wykwalifikowanego i doświadczonego weterynarza, który specjalizuje się w leczeniu fretek. Pamiętaj fretki należą do zwierząt, u których symptomy choroby występują bardzo późno, co może prowadzić do ich nagłej śmierci. Nie próbuj żadnych “domowych sposobów” bez konsultacji ze specjalistą, nawet jeśli jakiś znajdziesz gdzieś w tekście na tej stronie. Informacje tu zawarte mogą powiększyć Twoją wiedzę i wyczulić Cię na niespecyficzne objawy w zachowaniu Twojej fretki, ale pamiętaj niewłaściwa, samemu postawiona diagnoza może decydować o jej życiu.
Wszystkie prawa zastrzeżone!
…
opracowanie: 31 08 2015
by: Ana
foto:
1) ferretta.pl
© Fotki, zdjęcia i ryciny zamieszczono w celach poglądowych, dydaktycznych, informacyjnych lub szkoleniowych
© All rights reserved or Some rights reserved, publikacja powyższych zdjęć wymaga zgody autorów
literatura:
[1] „Tchórz” Marcin Brzeziński, Jerzy Romanowski, 1997
[2] „Hodowla tchórzy” Maria Bednarz, Andrzej Frindt, 1991
[3] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[4] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[5] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000
[6] „Ferret for dummies” K. Schilling, 2007
[7] „How to read your report” Wellness Inc., 1993
[8] „Practical ferret medicine and surgery for the private practitioner” Finkler M., 1993
[9] „Ferret medicine and surgery” Brown S., 1992, 2001
[10] „Ferret breeding” James McKay, 2006
[11] „Fretki – specyfika chowu pokojowego oraz najważniejsze problemy zdrowotne”, Dr Ewa Śmielewska-Łoś, lek. wet. Tomasz Piasecki, Magazyn Weterynaryjny vol. 11 nr 74/2002
[12] „Gastrointestinal Disease in Ferrets” Katrina D. Ramsell PhD, DVM, veterinarypartner.com, 2012
[13] „Immunologia” Jakub Gołąb, Marek Jakóbisiak, Witold Lasek, Tomasz Stokłosa: Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 2007, s. 6. ISBN 978-83-01-15154-6
[14] „Fizjologia zwierząt: podręcznik dla studentów wydziałów medycyny weterynaryjnej, wydziałów biologii i hodowli zwierząt akademii rolniczych i uniwersytetów” Tadeusz Krzymowski, Jadwiga Przała, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa: 2005, s. 282. ISBN 83-09-01792-8
…
-
ferretta
