Kreatynina
[CR] Creatinine

Wartości referencyjne*

Populacja Ilość Wiek mg/dl umol/l
samce[1-16] – – 0,1-1,6 8,8-141,5
samce albino[1, 2, 5] 28 16-32 tygodni 0,4-0,9 35,0-79,6
samce[3] 15 10 tygodni 0,6-1,4 53,0-123,8
samce[3] 15 12 tygodni 0,7-1,6 61,9-141,5
samce[3] 9 14-16 tygodni 0,8-1,6 70,7-141,5
samce[13] 279 16-24 tygodni 0,1-1,0 8,8-88,4
samce niekastrowane[3] 22 – 1,3-1,6 114,9-141,4
samce kastrowane[1] 5 – 0,24-0,35 22,1-30,95
samice[1-16] – – 0,1-1,2 8,8-106,0
samice albino[1] 11 – 0,4-0,7 35,3-61,9
samice niekastrowane[2] 5 – 0,3-0,45 26,5-39,8
samice w rui[3] 10 – 0,1-1,0 8,8-88,4
samice i samce[27] 111 11 tyg. – 9 lat 0,25-0,85 23,0-76,7

Uwaga!
* Powyższe wartości referencyjne (normy) zostały opracowane w latach 1979-1989, na małych ilościowo populacjach młodych fretek (8 miesięcy), sedowanych (eter, chlorowodorek ketaminy lub inne) przed pobraniem krwi z żył brzusznych, szyjnych lub z serca oraz żywionych pokarmem komercyjnym (suchym), co miało wpływ na niższe wartości hematokrytu, hemoglobiny i erytrocytów oraz innych parametrów (na wartości referencyjne mają wpływ: wiek, płeć, badana populacja, warunki bytowe (dieta, period świetlny, temperatura, itp.), metody pobierania (odczynniki, grubość igły, czas, itp.), metody oznaczenia oraz badania w danym laboratorium)
** wartości referencyjne dla psów i kotów (psy: 0,9-1,7 mg/dl, 79,6-150,3 umol/l; koty: 1,0-1,8 mg/dl, 88,4-159,1 umol/l)[24]
*** wartości referencyjne dla fretek: 0,25-0,85 mg/dl (23,0-76,7 umol/l) [111 clinically healthy ferrets (age 11 weeks to 9 years; 61 male, 50 female). Age, sex (male or female).] [27]
  

Stężenie kreatyniny w surowicy krwi jest uzależnione:

  • głównie od masy mięśniowej
  • płci (u samców wyższe niż u samic i szczeniaków)
  • wieku
  • wagi
  • masy mięśniowej
  • od ilości spożywanego mięsa (przy dużym jego spożyciu stężenie kreatyniny może znacznie wzrastać)

Fałszywe wyniki, przy:

  • hemolizie
  • hiperbilirubinemii
      

Powiązane badania

Należy pamiętać, iż dany parametr rozpatrujemy łącznie z innymi, dla uzyskania pełnego i faktycznego obrazu stanu zdrowia fretki:

Wzrost

  • po wysiłku
  • przyrost masy mięśniowej
  • uraz mięśni
  • dieta bogata w mięso, kreatynę (wyższe o 10-30%)
  • dieta wysokobiałkowa
  • uszkodzenie lub obrzęk naczyń krwionośnych w nerkach (kłębuszkowe zapalenie nerek) spowodowane infekcją lub chorobami autoimmunizacyjnymi
  • infekcja bakteryjna nerek (odmiedniczkowe zapalenie nerek)
  • obumieranie komórek w kanalikach nerkowych (ostra martwica kanalików nerkowych), spowodowane na przykład lekami lub środkami toksycznymi
  • upośledzeniu funkcji filtracyjnej nerek – zmniejszone wydalanie (ostra, przewlekła niewydolność nerek)
  • ostre niedokrwienie nerek (zmniejszony dopływ krwi do nerek), spowodowane:
    – wstrząsem (kardiogennego, septycznego, anafilaktycznego, krwotocznego)
    – odwodnieniem w przebiegu ostrych biegunek i wymiotów
    – zastoinową niewydolnością serca
    – miażdżycą tętnic
    – lub powikłaniami cukrzycy 
  • uszkodzenie miąższu nerek w pierwotnych i wtórnych (w przebiegu tocznia układowego, w cukrzycy, w skrobiawicy) kłębuszkowych zapaleniach nerek, cewkowo-śródmiąższowych zapaleniach nerek, w zespole hemolityczno-mocznicowym, w zespole rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego [DIC], w uszkodzeniu spowodowanym toksynami lub lekami nefrotoksycznymi
  • utrudnienie odpływu moczu lub całkowita niedrożność dróg moczowych spowodowana kamicą, skrzepami krwi, przerostem prostaty lub guzami uciskającymi moczowody
  • fałszywe wyniki na skutek podwyższonego stężenia w surowicy niektórych endogennych metabolitów, tj. np. glukoza, związki ketonowe, histydyna, asparagina, mocznik, indol, kwas hipurowy
  • leki: antybiotyki, kwas askorbinowy, nitrofurazon, cefalosporyny oraz substancje diagnostyczne, np. bromosulftaleina*

Leki takie jak aminoglikozydy (gentamycyna) mogą powodować uszkodzenie nerek, zaleca się więc monitorowanie stężenia kreatyniny… 

Spadek

  • głodzenie (zła, niezbilansowana dieta, chora wątroba, jelita)
  • zanik mięśni
  • ciąża
  • leki: kortykosteroidy
      

Opis

Kreatynina jest to produkt przekształcenia (degradacji) kreatyny, związku wytwarzanego przede wszystkim w wątrobie, a następnie transportowanego do mięśni, dla których stanowi nośnik energii (ulega ufosforylowaniu do fosfokreatyny, która zawiera wysokoenergetyczne wiązania, w razie potrzeby wykorzystywane do pracy mięśni)… 

Ze względu na to, że kreatynina nie jest ani wchłaniana zwrotnie, ani wydzielana przez cewki nerkowe, nie podlega resorpcji, sekrecji czy przemianom metabolicznym, a jej ilość w moczu jest uzależniona niemal wyłącznie od funkcji filtracyjnej nerek (od przesączania kłębuszkowego), oznaczanie stężenia kreatyniny w surowicy i w moczu znalazło szerokie zastosowanie w ocenie funkcji nerek…

Do wzrostu stężenia kreatyniny we krwi (wzrostu kreatyninemii) dochodzi w:

  • ostrej 
  • i przewlekłej niewydolności nerek

Przy wykorzystywaniu stężenia kreatyniny we krwi do oceny funkcji nerek należy jednak zachować pewną ostrożność, gdyż do wzrostu jej stężenia dochodzi dopiero, gdy co najmniej połowa miąższu nerek ulegnie uszkodzeniu… Ponadto u zwierząt starszych, wyniszczonych i z małą masą mięśniową stężenie kreatyniny może być niskie, pomimo upośledzenia funkcji nerek… Także przy korzystaniu ze stężenia kreatyniny w surowicy do oceny GFR należy być ostrożnym, ponieważ jeśli przesączanie nerkowe jest już znacznie upośledzone to dochodzi do wydzielania kreatyniny przez cewki nerkowe i z tego względu otrzymane wyniki są zupełnie niemiarodajne…

Wskaźniki korygujące

Kreatynina jest wytwarzana i usuwana w stałym tempie (dziennie około 1-2% kreatyny mięśniowej ulega przemianie do kreatyniny, która następnie jest przefiltrowywana przez nerki i wydalana z moczem), ilości innej oznaczanej substancji, np. białka, można porównać z ilością wydalanej kreatyniny, oznaczoną w tej samej próbce moczu:

  • wskaźnik białko:kreatynina w moczu 
  • wskaźnik albumina:kreatynina w moczu – oblicza się aby określić jaki jest stopień utraty albuminy z moczem – regularne, mierzalne ilości albuminy w moczu (albuminuria) stwarza większe ryzyko rozwoju postępującego uszkodzenia nerek i chorób sercowo-naczyniowych
      

Wskaźnik BUN:kreatynina

Wzrost wskaźnik BUN:kreatynina we krwi może być spowodowany:

  • stanami, w wyniku których zmniejsza się dopływ krwi do nerek, tj.: zastoinowa niewydolność serca, odwodnienie
  • zwiększoną ilością białek w wyniku, np.: krwawienia do przewodu pokarmowego, znacznego zwiększenia ich zawartości w diecie

Proporcje wskaźnika mogą zmniejszyć się w przypadku:

  • chorób wątroby (z powodu obniżonego wytwarzania mocznika) 
  • niedożywienia
      

Klirens kreatyniny

Oznaczanie stężenia kreatyniny w surowicy krwi oraz stężenia kreatyniny w dobowej zbiórce moczu może być wykorzystana do obliczenia klirensu kreatyniny…

Klirensu endogennej kreatyniny [ECC], oblicza się według specjalnego wzoru… 

  • EСС = stężenie kreatyniny w moczu (mg/ml) • objętość moczu (ml) / stężenie kreatyniny w osoczu (mg/ml) • masa ciała (kg) • czas (min)

Oznaczenie kreatyniny w surowicy (wraz z uwzględnieniem wieku, wagi i płci pacjenta) jest wykorzystywane do wyliczenia współczynnika przesączania kłębuszkowego GFR (ang. Estimated Glomerular Filtration Rate, eGFR)…

Wartość klirensu kreatyniny odpowiada z dużym przybliżeniem wartości przesączania kłębuszkowego GFR i stanowi dobry wskaźnik do oceny funkcji filtracyjnej nerek (psy: 1,6-4,5 ml/kg/min)[24]…

…

Uwaga!

Podane wartości referencyjne nie są wartościami stałymi. Ich wielkość zależy od wielu czynników: wieku, płci i metody oznaczenia użytej w laboratorium – wartości liczbowe przedstawione jako wyniki mogą mieć różne znaczenie w różnych laboratoriach. Wartości podane przez autorów mają jedynie charakter orientacyjny. Indywidualny wynik należy porównać z zakresem referencyjnym dla konkretnego oznaczenia. Zaleca się, aby wyniki konsultować z własnym lekarzem weterynarii.

Uwaga!

Większość książek lub artykułów, wykorzystanych do opracowania niniejszego tematu, zostało opublikowanych jakiś czas temu, w związku z powyższym niektóre dane, metody leczenia i leki mogą być nieaktualne (wycofane z obrotu lub nigdy nie dopuszczone do obrotu w Polsce), ale Wasz lekarz weterynarii na pewno będzie wiedział czym można je zastąpić.

Większość informacji na tych stronach napisali ludzie, którzy mają duże doświadczenie w hodowli fretek jednak nie są weterynarzami. Wszystkie teksty były konsultowane ze specjalistami.

Każda chora fretka powinna natychmiast znaleźć się u wykwalifikowanego i doświadczonego weterynarza, który specjalizuje się w leczeniu fretek. Pamiętaj fretki należą do zwierząt, u których symptomy choroby występują bardzo późno, co może prowadzić do ich nagłej śmierci. Nie próbuj żadnych “domowych sposobów” bez konsultacji ze specjalistą, nawet jeśli jakiś znajdziesz gdzieś w tekście na tej stronie. Informacje tu zawarte mogą powiększyć Twoją wiedzę i wyczulić Cię na niespecyficzne objawy w zachowaniu Twojej fretki, ale pamiętaj niewłaściwa, samemu postawiona diagnoza może decydować o jej życiu.

Wszystkie prawa zastrzeżone!

…

by: Ana

foto: 
1) ferretta.pl
Fotki, zdjęcia i ryciny zamieszczono w celach poglądowych, dydaktycznych, informacyjnych lub szkoleniowych • © All rights reserved or Some rights reserved, publikacja powyższych zdjęć wymaga zgody autorów

literatura:
[1] „The ferret, Mustela putorius furo, as a new species in toxicology”, P.C. Thornton, Pauline A. Wright, P.J. Sacra & T.E.W. Goodier, Laboratory Animals (13) 1979, s. 119-124
[2] „Haematological and serum chemistry profiles of ferrets (Mustela putorius furo)”, Elsbeth J. Lee, W.E. Moore, H.C. Fryer & H.C. Minocha, Laboratory Animals (12) 1982, s. 133-137
[3] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[4] „Normal Parameters and Laboratory Interpretation of Disease States in the Domestic Ferret,” article by Dr. Tom Kawasaki, 1994
[5] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000
[6] „Ferrets, Rabitts & Others: Clinical Medicine and Surgery”, Katherine E. Quesenberry and James W. Carpenter, 3rd edition, Saunders, 2012
[7] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[8] „Species specific hematology” Zimmerman K.L., Moore D.M., Smith S.A., Schalm’s veterinary hematology, 6th ed., Ames, Iowa: Wiley-Blackwell: 2010:852-917
[9] „Exotic companion medicine handbook for veterinarians” Cathy A. Johnson-Delaney, Eastside Anian & Exotic Animal Medical Center Kirkland, Washington, 2008
[10] „Ferrets: Clinical Pathology and Sample Collection” Morrisey J.K., Ramer J., Reavill D.R. (ed), Veterinary Clinics of North America, Exotic Practice: September 1999, s. 553-564
[11] „Diagnostics and restraint of the domestic ferret” Morrisey J.K., J.W. Carpenter, and C. Kolmstetter, Vet. Med. Vol 91(12), 1996, s. 1084-1097
[12] „Laboratory Reference Ranges for Selected Avian, Mammalian and Reptilian Species” Fudge A.M., Laboratory Medicine, Avian and Exotic Pets, W.B. Saunders, Philadelphia USA, s.269-727, 2000 
[13] „The Laboratory Ferret”, C. Andrew Matchett, rena Marr, Felipe M. Berard, Andrew G. Cawton, Sonya P. Swing, CRC Press, A volume in The Laboratory Animal Pocket Reference Series, 2012
[14] „Schalm’s Veterinary hematology” Douglas J.Weiss, K. Jane Wardrop, 6th ed., Wiley-Blackwell, 2010, s. 888-892
[15] „Ferret Medicine”, Joerg Mayer DVM, Gretchen Kaufman DVM, Cummings School of Veterinary Medicine at Tufts University, 2009
[16] „Drobne ssaki” Prof. MVDr. Zdenek Knotek, CSc, MVDr. Zora Knotkova, CSc., Brno 2004
[17] „Tchórz” Marcin Brzeziński, Jerzy Romanowski, 1997
[18] „Hodowla tchórzy” Maria Bednarz, Andrzej Frindt, 1991
[19] „Ferret for dummies” K. Schilling, 2007
[20] „How to read your report” Wellness Inc., 1993
[21] „Practical ferret medicine and surgery for the private practitioner” Finkler M., 1993
[22] „Ferret medicine and surgery” Brown S., 1992, 2001
[23] „Ferret breeding” James McKay, 2006
[24] „Wartości referencyjne podstawowych badań laboratoryjnych w weterynarii”, Anna Winnicka, SGGW, 2008 
[25] „Diagnostyka kliniczna i choroby niezakaźne zwierząt domowych” Zenon Tomicki, Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, Warszawa 1985, ISBN 8309010141, 9788309010142
[26] „Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej” Dembińska-Kieć A., Naskalski J.W., Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-137-2
[27] „Reference ranges for laboratory parameters in ferrets” Hein J , Spreyer F, Sauter-Louis C, Hartmann K., Vet Rec. 2012 Sep 1;171(9):218. doi: 10.1136/vr.100628. Epub 2012 Aug 2. 
[28] „Wielka interna – nefrologia, Medical Tribune Polska” Myśliwiec M., Warszawa 2009, ISBN 978-83-60135-62-4
[29] „Nefrologia” Książek A., Rutkowski B., Czelej, Lublin 2004, ISBN 83-89309-36-X

…





  • Spadek/ Wzrost kreatyniny dla fretki… ;-)