Aminotransferaza (transaminaza) alaninowa
[ALAT, AIAT, ALT, GPT, SGPT], transaminaza glutaminianowo-pirogronianowa, Glutamic pyruvic transaminase, Alanine aminotransferase, Alanine transaminase
Wartości referencyjne*
Populacja | Ilość | Wiek | U/l |
samce[1-16] | – | – | 13-567 |
samce albino[1, 2, 5] | 28 | 16-32 tygodni | b/d |
samce[3] | 15 | 10 tygodni | 95-544 |
samce[3] | 15 | 12 tygodni | 93-366 |
samce[3] | 9 | 14-16 tygodni | 78-279 |
samce[13] | 279 | 16-24 tygodni | 80-567 |
samce niekastrowane[3] | 22 | – | 54-272 |
samce kastrowane[1] | 5 | – | 82-287 |
samice[1-16] | – | – | 48-292 |
samice albino[1] | 11 | – | b/d |
samice niekastrowane[2] | 5 | – | 110-240 |
samice w rui[3] | 10 | – | 54-280 |
samice i samce[27] | 111 | 11 tyg. – 9 lat | 49-242,8*** |
Uwaga!
* Powyższe wartości referencyjne (normy) zostały opracowane w latach 1979-1989, na małych ilościowo populacjach młodych fretek (8 miesięcy), sedowanych (eter, chlorowodorek ketaminy lub inne) przed pobraniem krwi z żył brzusznych, szyjnych lub z serca oraz żywionych pokarmem komercyjnym (suchym), co miało wpływ na niższe wartości hematokrytu, hemoglobiny i erytrocytów oraz innych parametrów (na wartości referencyjne mają wpływ: wiek, płeć, badana populacja, warunki bytowe (dieta, period świetlny, temperatura, itp.), metody pobierania (odczynniki, grubość igły, czas, itp.), metody oznaczenia oraz badania w danym laboratorium)
** wartości referencyjne dla psów i kotów (psy: 30-60 U/l; koty: 20-107 U/l)[24]
*** wartości referencyjne dla fretek: 49-242,8 U/l [111 clinically healthy ferrets (age 11 weeks to 9 years; 61 male, 50 female). Age, sex (male or female).][27]
U młodych fretek wartości są wyższe i mogą sięgać:
- 95-544 U/l
Powiązane badania
Należy pamiętać, iż dany parametr rozpatrujemy łącznie z innymi, dla uzyskania pełnego i faktycznego obrazu stanu zdrowia fretki:
- ALP
- GGT
- Bilirubina
- Albumina
- Białko całkowite
- Wskaźniki funkcji wątroby
Wzrost aktywności ALT AlAT GPT
Podniesienie poziomu ALT AlAT GPT we krwi do czterokrotności górnej granicy normy, może występować w następujących stanach:
- przewlekłe zapalenie wątroby
- niedrożność przewodów żółciowych
- marskość wątroby (zazwyczaj spowodowana przewlekłym zapaleniem wątroby lub niedrożnością przewodu żółciowego)
- oraz nowotwory wątroby
Bardzo wysoka aktywność ALT AlAT GPT (ponad 10-krotnie wyższa od górnej granicy przedziału referencyjnego) jest zwykle związana z:
- niedokrwieniem wątroby
- ostrym zapaleniem wątroby, często spowodowanym infekcją wirusową
- toksyczne uszkodzenie wątroby, np. zatrucie muchomorem sromotnikowym
- polekowe uszkodzenie wątroby, np. po zażyciu statyny, paracetamolu
- inne stany skutkujące uszkodzeniem miąższu wątroby
- choroby zakaźne z udziałem wątroby
- cholestazy wątrobowe, czyli zastój żółci w wątrobie (może być wywołana różnymi przyczynami, np. kamicą żółciową, zapaleniem dróg żółciowych, nowotworem dróg żółciowych, uciskiem na drogi żółciowe przez guz sąsiednich struktur)
- marskość wątroby (przy jednoczesnym wysokim poziomie aminotransferazy asparaginianowej AST AspAT GOT), stłuszczenie wątroby, limfocytowe zapalenie wątroby, inne zapalenia wątroby i żołądka – podwyższenie do 800 mg/dl
- zapalenia dróg żółciowych
- zapalenie trzustki
- hemoliza in vitro i in vivo, np. w wyniku infekcji bakteryjnej, kroplówki dożylnej, niektórych leków (np. rybawiryna), powoduje zawyżenie wyniku[24]
- martwica mięśnia serca, np.zawał mięśnia sercowego, pourazowe uszkodzenie serca (przy jednoczesnym wysokim poziomie aminotransferazy asparaginianowej AST AspAT GOT)
- uszkodzenie mięśni szkieletowych (jak np. zmiażdżenia kończyn, inne urazy, niedokrwienie, zapalenia mięśni, rzadziej dystrofia mięśniowa, rabdomioliza w przebiegu zatruć i stosowania niektórych leków, zwłaszcza z grupy statyn)
- przewlekłe leczenie lub leczenie dużymi dawkami salicylanów, fibratanów, pochodnymi sulfonylomocznika
- niewydolność krążenia
- mononukleoza zakaźna
- pierwotny niedobór karnityny
Spadek aktywności ALT AlAT GPT
Spadek stężenia enzymu wskazuje na:
- chorobę miąższu wątroby
Wskaźnik de Ritisa
W diagnostyce istotne znaczenie ma stosunek aktywności AST AspAT GOT/ALT AlAT GPT [wskaźnik de Ritisa], którego nie wylicza się w warunkach prawidłowych, czyli gdy aktywność AspAT i AlAT mieści się w normie…
Wskaźnik w warunkach fizjologicznie prawidłowych jest większy od 1, a więc wartości AspAT są nieco wyższe od AlAT, natomiast spadek poniżej 0,9 silnie wskazuje na chorobę miąższu wątroby…
Opis
Aminotransferaza alaninowa [ALT AlAT GPT] (ang. glutamic pyruvic transferase) jest enzymem wewnątrzkomórkowym, wskaźnikowym pochodzenia cytoplazmatycznego i występuje głównie w:
- komórkach wątrobowych
- nerkach
natomiast mniejsze stężenia stwierdza się w:
- mięśniach szkieletowych
- oraz w mięśniu sercowym
Pozwala na ocenę ogólnej kondycji, chorobę lub uszkodzenie:
- wątroby
- dróg żółciowych
W przypadku schorzenia lub innego stanu skutkującego uszkodzeniem komórek wątroby, aminotransferaza alaninowa uwalniana jest do krwi, przez co rośnie jej stężenie w osoczu…
Wzrost aktywności w surowicy krwi jest spowodowany zarówno obumarciem komórek lub/i ich uszkodzeniem wywołanym:
- niedotlenieniem
- lub działaniem toksyn endo- lub egzogennych
23 09 2014
…
Uwaga!
Podane wartości referencyjne nie są wartościami stałymi. Ich wielkość zależy od wielu czynników: wieku, płci i metody oznaczenia użytej w laboratorium – wartości liczbowe przedstawione jako wyniki mogą mieć różne znaczenie w różnych laboratoriach. Wartości podane przez autorów mają jedynie charakter orientacyjny. Indywidualny wynik należy porównać z zakresem referencyjnym dla konkretnego oznaczenia. Zaleca się, aby wyniki konsultować z własnym lekarzem weterynarii.
Uwaga!
Większość książek lub artykułów, wykorzystanych do opracowania niniejszego tematu, zostało opublikowanych jakiś czas temu, w związku z powyższym niektóre dane, metody leczenia i leki mogą być nieaktualne (wycofane z obrotu lub nigdy nie dopuszczone do obrotu w Polsce), ale Wasz lekarz weterynarii na pewno będzie wiedział czym można je zastąpić.
Większość informacji na tych stronach napisali ludzie, którzy mają duże doświadczenie w hodowli fretek jednak nie są weterynarzami. Wszystkie teksty były konsultowane ze specjalistami.
Każda chora fretka powinna natychmiast znaleźć się u wykwalifikowanego i doświadczonego weterynarza, który specjalizuje się w leczeniu fretek. Pamiętaj fretki należą do zwierząt, u których symptomy choroby występują bardzo późno, co może prowadzić do ich nagłej śmierci. Nie próbuj żadnych “domowych sposobów” bez konsultacji ze specjalistą, nawet jeśli jakiś znajdziesz gdzieś w tekście na tej stronie. Informacje tu zawarte mogą powiększyć Twoją wiedzę i wyczulić Cię na niespecyficzne objawy w zachowaniu Twojej fretki, ale pamiętaj niewłaściwa, samemu postawiona diagnoza może decydować o jej życiu.
Wszystkie prawa zastrzeżone!
…
by: Ana
foto:
1) ferretta.pl
Fotki, zdjęcia i ryciny zamieszczono w celach poglądowych, dydaktycznych, informacyjnych lub szkoleniowych • © All rights reserved or Some rights reserved, publikacja powyższych zdjęć wymaga zgody autorów
literatura:
[1] „The ferret, Mustela putorius furo, as a new species in toxicology”, P.C. Thornton, Pauline A. Wright, P.J. Sacra & T.E.W. Goodier, Laboratory Animals (13) 1979, s. 119-124
[2] „Haematological and serum chemistry profiles of ferrets (Mustela putorius furo)”, Elsbeth J. Lee, W.E. Moore, H.C. Fryer & H.C. Minocha, Laboratory Animals (12) 1982, s. 133-137
[3] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[4] „Normal Parameters and Laboratory Interpretation of Disease States in the Domestic Ferret,” article by Dr. Tom Kawasaki, 1994
[5] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000
[6] „Ferrets, Rabitts & Others: Clinical Medicine and Surgery”, Katherine E. Quesenberry and James W. Carpenter, 3rd edition, Saunders, 2012
[7] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[8] „Species specific hematology” Zimmerman K.L., Moore D.M., Smith S.A., Schalm’s veterinary hematology, 6th ed., Ames, Iowa: Wiley-Blackwell: 2010:852-917
[9] „Exotic companion medicine handbook for veterinarians” Cathy A. Johnson-Delaney, Eastside Anian & Exotic Animal Medical Center Kirkland, Washington, 2008
[10] „Ferrets: Clinical Pathology and Sample Collection” Morrisey J.K., Ramer J., Reavill D.R. (ed), Veterinary Clinics of North America, Exotic Practice: September 1999, s. 553-564
[11] „Diagnostics and restraint of the domestic ferret” Morrisey J.K., J.W. Carpenter, and C. Kolmstetter, Vet. Med. Vol 91(12), 1996, s. 1084-1097
[12] „Laboratory Reference Ranges for Selected Avian, Mammalian and Reptilian Species” Fudge A.M., Laboratory Medicine, Avian and Exotic Pets, W.B. Saunders, Philadelphia USA, s.269-727, 2000
[13] „The Laboratory Ferret”, C. Andrew Matchett, rena Marr, Felipe M. Berard, Andrew G. Cawton, Sonya P. Swing, CRC Press, A volume in The Laboratory Animal Pocket Reference Series, 2012
[14] „Schalm’s Veterinary hematology” Douglas J.Weiss, K. Jane Wardrop, 6th ed., Wiley-Blackwell, 2010, s. 888-892
[15] „Ferret Medicine”, Joerg Mayer DVM, Gretchen Kaufman DVM, Cummings School of Veterinary Medicine at Tufts University, 2009
[16] „Drobne ssaki” Prof. MVDr. Zdenek Knotek, CSc, MVDr. Zora Knotkova, CSc., Brno 2004
[17] „Tchórz” Marcin Brzeziński, Jerzy Romanowski, 1997
[18] „Hodowla tchórzy” Maria Bednarz, Andrzej Frindt, 1991
[19] „Ferret for dummies” K. Schilling, 2007
[20] „How to read your report” Wellness Inc., 1993
[21] „Practical ferret medicine and surgery for the private practitioner” Finkler M., 1993
[22] „Ferret medicine and surgery” Brown S., 1992, 2001
[23] „Ferret breeding” James McKay, 2006
[24] „Wartości referencyjne podstawowych badań laboratoryjnych w weterynarii”, Anna Winnicka, SGGW, 2008
[25] „Choroby wewnętrzne. Stan wiedzy na rok 2011″ Andrzej Szczeklik, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011, s.800-801, ISBN 978-83-7430-289-0
[26] „Mildly Elevated Liver Transaminase Levels in the Asymptomatic Patient, American Family Physician” Paul T. Giboney M.D.
[27] „Reference ranges for laboratory parameters in ferrets” Hein J , Spreyer F, Sauter-Louis C, Hartmann K., Vet Rec. 2012 Sep 1;171(9):218. doi: 10.1136/vr.100628. Epub 2012 Aug 2.
[28] „Badania laboratoryjne – Zakres norm i interpretacja” Hyla-Klekot L., Kokot F., Kokot S., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011, ISBN 978-83-200-4301-3
[29] „Diagnostyka laboratoryjna” Tomaszewski J., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001, ISBN 83-200-3591-0
[30] „Gastroenterologia praktyczna” Socha J., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999, ISBN 83-200-2281-9
…
-
admin
-
ferretta