Zapłodnienie

Podczas „randki”, wgryzienie się przez samca w kark samicy wywołuje u niej owulację, która występuje po 30-35 godzinach od pierwszego krycia… Zapłodnienie komórki jajowej następuje już w jajowodzie… Plemniki są żywotne około 36-48 godzin (niektóre publikacje podają nawet 160 godzin) i w tym czasie mogą zapłodnić komórkę jajową… W wyniku zapłodnienia następuje ciąża, która trwa średnio 42 dni [±1 dzień]… 

W ciągu kilku dni po owulacji srom samiczki ulega regresji i wraca do normalnych rozmiarów (od 3 do 7 dni), a jej apetyt widocznie wzrasta, co ma odzwierciedlenie w codziennych przyrostach wagi, aż do dnia porodu…

Wielkość i ciężar zygoty (zapłodnionego jaja) oraz rosnących zarodków przedstawia się następująco:

  • 24h po zapłodnieniu wielkość około 0,125μm (mikronów), czyli mają około 0,125mm
  • 45h po zapłodnieniu wielkość około 140-170μm
  • 7 dni po zapłodnieniu wielkość około 160-190μm – implementacja zarodka w macicy 
  • 12-13 dni po zapłodnieniu wielkość wynosi od 210 do 500μm (0,21-0,5mm) – macica pęcznieje, występuje także zgrubienie jej rogów
  • od 21 dnia ciąży (3 tydzień) na macicy pojawiają się zgrubienia w miejscach implantacji zarodkóww, gdyż w tym czasie płody dwukrotnie zwiększają swoje rozmiary – wielkość wynosi od 420 do 1000μm (0,42-1mm) – na rozwijających się płodach zaczyna być widoczna sieć naczyń krwionośnych łożyska
  • 28 dnia ciąży (4 tydzień od zapłodnienia, 3 tydzień od implementacji zarodka) płody zbliżone są kształtem do kuli i mają około 5mm średnicy (0,5cm), około 1cm wraz z wybrzuszeniem macicy, wtedy też zaczynają intensywniej rosnąć
  • w 30 dniu ciąży płody mają już kształt elipsy, wielkość około 1,3cm (długość całkowita 2,6cm) i masę od 0,8 do 1,3g – średnio 1g
  • w 35 dniu ciąży zanikają przewężenia rogów macicy między płodami i rogi macicy na całej długości mają prawie jednakową grubość
  • w 40 dniu ciąży płody osiągają już wielkość około 2,6cm (długość całkowita 5,2cm) i masę od 7 do 9g – średnio 7,7g

Jak łatwo zauważyć, największy wzrost wielkości płodów występuje między 28 a 40 dniem ciąży (4-6 tydzień), aby w dniu porodu osiągnąć nawet do 650%… Dlatego często u samic do 30 dnia ciąży nie widać znacznego powiększenia obrysu brzucha… W związku z tym faktem, potwierdzenie ciąży w pierwszej jej połowie trwania (pierwsze 3-4 tygodnie) jest praktycznie niemożliwe, a i później, bez dodatkowych badań klinicznych jest bardzo trudne, nawet przy wykorzystaniu badania USG, które w 50% przypadków daje fałszywy wynik… Najbardziej miarodajną metodą jest badanie RTG…

Niestety, oba te badania (usg, rtg) wykonane po 30 dniu ciąży są bardzo ryzykowne, gdyż w wyniku stresu samiczka może poronić… ;-(

Ciąża

Samiczka jest ciężarna od 38 do 44 dni, średnio poród wypada w 42(43) dniu ciąży, choć odnotowywano porody w 29 dniu ciąży, a także w 52 dniu ciąży (w obu przypadkach dotyczyło to samic jednorocznych, liczebność miotów odpowiednio 6-10 szt. i 11-15 szt.)… W czasie ciąży lepiej jest zrezygnować ze spacerków z ciężarną fretką oraz ograniczyć wizyty „obcych” zwierząt w domu (nawet zaprzyjaźnione ogonki są w tym okresie „obcymi” ;-p), aby nie narazić jej na zarażenie rotawirusami lub innymi chorobami oraz ograniczyć stres…

W czasie pierwszych 3 tygodni ciąży, ogólny wygląd fretki może nie ulegać drastycznym zmianom, w tym czasie waga powinna powoli wzrastać w przedziale około 100-300g (możliwe są przestoje i małe spadki)… Po 3 tygodniu:

  • waga powinna wzrastać już systematycznie, a brzuszek delikatnie zaokrąglić się do kształtu „gruszki”
  • sutki stają się widoczne i przybierając malinowe zabarwienie
  • zaczyna się również proces linienia, który trwa przez resztę ciąży i pierwszy tydzień lub dwa wychowu, a sierść zimowa zostaje zastąpiona rzadszym i krótszym futerkiem, co ma zapewnić więcej ciepła nowo narodzonym maluchom
  • wzrasta apetyt – należy stopniowo zwiększać porcje jedzenia (samiczka ma dostawać tyle, ile sama zechce), odpowiednio witaminizowane do fazy ciąży

Przez pierwsze 4 tygodnie większość samiczek nie przejawia zmian w charakterku, później powoli zmienia się zachowanie samiczki, staje się ona jakby doroślejsza, bardziej poważna… W drugiej połowie ciąży samice są mniej ruchliwe, a niektóre zaczynają interesować się gniazdem… Samiczki w 4-5 tygodniu ciąży są bardziej ociężałe, co utrudnia im wspinanie… W tym czasie lepiej ograniczyć im też możliwości wskakiwania i zeskakiwania, aby uniknąć poronienia…

Tydzień przed porodem:

  • brzuch staje się gruszkowaty i twardy
  • uważni obserwatorzy dostrzegą delikatne ruchy pod skórą we wnętrzu brzuszka, to poruszające się maluchy
  • należy oddzielić samicę od reszty fretek dając jej do dyspozycji przygotowany wcześniej kotnik

W piątym-szóstym tygodniu, niektóre samiczki mogą zacząć „matkować” i traktować inne fretki lub opiekuna jak swoje dziecko – chodzą za taką ofiarą, liżą, iskają, zanoszą do legowiska (a raczej wloką!), a w drastycznych przypadkach mogą atakować każde, zbliżające się do pseudo młodych „zagrożenie”… Wtedy przeważnie mamy do czynienia z ciążą urojoną i samiczka przeszła do fazy urojonego macierzyństwa…

48 godzin przed porodem:

  • samiczka przeważnie się wycisza i jest dużo mniej aktywna
  • ma mniejszy apetyt, ale więcej pije

Przed samym porodem:

  • samiczka ożywia się i jest podniecona lub bardzo wyciszona
  • może szukać bliskości opiekuna
  • może pozostać spokojne w gnieździe lub może się wiercić po kotniku i często siusiać w kuwecie
  • przy licznym miocie, samiczka może mieć silną laktację, uwidocznioną przez kapiące mleko

Przyrost wagi samiczki w ciąży może wahać się w przedziale 200-400g…

Kotnik

Podczas ciąży i oczekiwania na poród możemy zatroszczyć się o odpowiednie miejsce (kotnik) dla samisi i maluszków: 

  • z klatki (kotnika) wyjmujemy hamaki, półki i schodki
  • mościmy podłogę szmatkami (najlepiej polarem), bardzo dobrze sprawdzają się specjalnie szyte hamaki-porodówki, wyglądające jak śpiworki, dzięki takiej budowie samica nie zgubi swych dzieci pomiędzy szmatkami, a one nie wychłodzą się.
  • wyszukujemy dość ustronne miejsce, z dobrym dostępem do dziennego światła (istotne w zapotrzebowaniu na witaminę D w okresie wzrostu maluchów, niezbędną w procesie przyswajalności wapna, podstawowego budulca kości), w którym będziemy mogli ustawić klatkę z domkiem, budką (gniazdem), hamakiem-porodówką
  • gniazdo nie musi być duże, ale powinno mieć małe wejście (około 10cm średnicy) na poziomie podłogi i jeżeli to możliwe dostęp od góry (otwierany dach)… to może okazać się praktycznym patentem w przyszłości przy szybkiej i mało inwazyjnej kontroli miotu
  • miejsce wykotu powinno być niedostępne dla innych ogonów, ze względu na higienę i aby nie przesiąkło obcymi zapachami

Do tak przygotowanej klatki i gniazda przenosimy samiczkę na 7 dni przed planowanym porodem, izolując ją od reszty fretek lub innych zwierząt… 

W pierwszych dniach macierzyństwa nie zaleca się zmiany kotnika i przenoszenia matki z młodymi, samiczka może zareagować stresem i dużym zdenerwowaniem co może wpłynąć na laktację!…

W 5 tygodniu życia maluchów należy pomyśleć o powiększeniu przestrzeni, gdyż 10 młodych fretek potrzebuje dość dużo miejsca… ;-)

…

by: Ana
na podstawie opinii i doświadczenia własnego oraz innych hodowców – szczególne podziękowania za zarys, sugestie i wkład w przygotowaniu opracowania dla Eva

foto by:
1) ferretta.pl

literatura i linki:
[1] „Tchórz” Marcin Brzeziński, Jerzy Romanowski, 1997
[2] „Hodowla tchórzy” Maria Bednarz, Andrzej Frindt, 1991
[3] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[4] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[5] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000
[6] „Ferret for dummies” K. Schilling, 2007
[7] „How to read your report” Wellness Inc., 1993
[8] „Practical ferret medicine and surgery for the private practitioner” Finkler M., 1993
[9] „Ferret medicine and surgery” Brown S., 1992, 2001
[10] „Ferret breeding” James McKay, 2006

…