Badanie biochemiczne

Jak już wcześniej pisałam, badanie biochemiczne, analizuje skład osocza krwi, a wyniki biochemii dostarczają wielu cennych informacji o funkcjonowaniu prawie wszystkich narządów i gruczołów oraz pozwalają dokonać oceny stanu nawodnienia i odżywienia…  Badanie osocza pokazuje:

  • enzymy (np. ALAT, ASPAT)
  • białka (np. albuminy, immunoglobuliny)
  • elektrolity (np. Na, K, Ca, P)
  • pierwiastki śladowe (np. Cu, Mg, Mb)
  • hormony (np. T3, T4, TSH)
  • i inne

Badanie biochemiczne krwi (biochemia krwi) może obejmować profil kontrolny (ogólny) lub może być wykonane pod kątem jakiegoś schorzenia, a jego wyniki obrazować będą stan kliniczny konkretnych narządów:

  1. profil kontrolny (ogólny) – mocznik, kwas moczowy, kreatynina, bilirubina, ASPAT, ALAT, fosfataza alkaliczna – gamma-glutamylotransferaza, albuminy, białko całkowite, wapń, fosfor, sód, potas, chlorki, glukoza
  2. profil nerkowy – sód, potas, mocznik, kreatynina
  3. profil wątrobowy – transaminazy (alaninowa i asparaginianowa), gamma-glutamylotransferaza [GGT], fosfataza alkaliczna, bilirubina, albumina
  4. profil kostny – białko całkowite, albuminy, wapń, fosfor, fosfataza alkaliczna
  5. profil sercowy – transaminazy (asparaginianowa i alaninowa), kinaza kreatynowa, dehydrogenaza mleczanowa, potas
  6. profil lipidowy – cholesterol, triglicerydy, cholesterol HDL (dobry), LDL (zły)
  7. profil tarczycowy – TSH w T4

Wysoka wartość hematokrytu u fretek oznacza, że próbki do badań biochemicznych muszą być relatywnie duże… Należy pobrać trzy razy większą objętość krwi w stosunku do potrzebnej ilości osocza lub surowicy…

Ocena biochemii

Dla większości z nas, powyższe informacje to taka „czarna magia”, ale wbrew pozorom, ocena wyników nie jest aż tak straszna, gdy pozna się poszczególne parametry, danych profili, co niniejszym postaram się wyłuszczyć w „pigułce”… ;-)

Należy także pamiętać, że nie oceniamy stanu zdrowia i funkcjonowania danego organu fretki, tylko po jednym, czy dwóch parametrach… Aby mieć pełny obraz sytuacji musimy pamiętać, że do każdego organu jest przypisane kilka parametrów, które należy rozpatrywać wspólnie, a czasami wręcz łącznie… 

Profil nerkowy

  • [BUN, UN] AZOT MOCZNIKOWY
  • [Urea] MOCZNIK
  • KWAS MLEKOWY
  • [CR CREA] KREATYNINA
  • [BUN] / [CREA]
  • [TP TPP] BIAŁKO CAŁKOWITE
  • [Na+] SÓD
  • [K+] POTAS
  • [Na+] SÓD / [K+] RATIO
  • [Ca++] WAPŃ
  • [P++] FOSFOR

Profil wątrobowy

  • [ALT ALAT GPT] AMINOTRANSFERAZA ALANINOWA
  • [AST AspAT GOT SGOT] AMINOTRANSFERAZA ASPARAGINIANOWAALANINOWA
  • [ALT/AST] STOSUNEK ALT / AST
  • [AP ALP Falk FAL SAP] FOSFATAZA ZASADOWA
  • [ACP FK] FOSFATAZA KWAŚNA
  • [BILI-T] BILIRUBINA CAŁKOWITA
  • [DIR BILI] BILIRUBINA ZWIĄZANA
  • [INDIR ILI] BILIRUBINA
  • [N] AMONIAK
  • [GGT GGTP γ-GT] γ-GLUTAMYLO-TRANSFERAZA
  • [AMY] ALFA-AMYLAZA 37 st. C
  • LIPAZA
  • [ALB] ALBUMINY
  • [GLOBN] GLOBULINY
  • [A/G] STOSUNEK ALBUMIN/GLOBULIN
  • [CO2] DWUTLENEK WĘGLA

Profil trzustkowy

  • [GLU SHBG] GLUKOZA
  • FRUKTOZAMINA
  • [HbA] HEMOGLOBINA GLIKOWANA 
  • KWASY ŻÓŁCIOWE

Profil lipidowy

  • [HDL LDL] CHOLESTEROL
  • [LDH LD] DEHYDROGENAZA MLECZANOWA
  • [SDH] DEHYDROGENAZA SORBITOLU
  • [GDH GLDH] DEHYDROGENAZA GLUTAMINOWA
  • [TG] TRIGLICERYDY

Profil sercowy

  • [CK, CPK] KINAZA KREATYNOWA
  • [CL-] CHLOR

Inne

  • [Mg++] MAGNEZ
  • [Zn] CYNK
  • [Cu] MIEDŹ
  • [Se] SELEN
  • [TIBC Fe++] ŻELAZO
  • [HCO3-] WODOROWĘGLANY
  • [pH] ODCZYN KRWI
  • ZWIĄZKI KETONOWE
  • [WKT] WOLNE KWASY TŁUSZCZOWE

…

Uwaga!

Większość książek lub artykułów, wykorzystanych do opracowania niniejszego tematu, zostało opublikowanych jakiś czas temu, w związku z powyższym niektóre dane, metody leczenia i leki mogą być nieaktualne (wycofane z obrotu lub nigdy nie dopuszczone do obrotu w Polsce), ale Wasz lekarz weterynarii na pewno będzie wiedział czym można je zastąpić.

Większość informacji na tych stronach napisali ludzie, którzy mają duże doświadczenie w hodowli fretek jednak nie są weterynarzami. Wszystkie teksty były konsultowane ze specjalistami.

Każda chora fretka powinna natychmiast znaleźć się u wykwalifikowanego i doświadczonego weterynarza, który specjalizuje się w leczeniu fretek. Pamiętaj fretki należą do zwierząt, u których symptomy choroby występują bardzo późno, co może prowadzić do ich nagłej śmierci. Nie próbuj żadnych “domowych sposobów” bez konsultacji ze specjalistą, nawet jeśli jakiś znajdziesz gdzieś w tekście na tej stronie. Informacje tu zawarte mogą powiększyć Twoją wiedzę i wyczulić Cię na niespecyficzne objawy w zachowaniu Twojej fretki, ale pamiętaj niewłaściwa, samemu postawiona diagnoza może decydować o jej życiu.

Wszystkie prawa zastrzeżone!

…

by: Ana

foto: 
1) ferretta.pl
© Fotki, zdjęcia i ryciny zamieszczono w celach poglądowych, dydaktycznych, informacyjnych lub szkoleniowych • © All rights reserved or Some rights reserved, publikacja powyższych zdjęć wymaga zgody autorów

literatura:
[1] „The ferret, Mustela putorius furo, as a new species in toxicology”, P.C. Thornton, Pauline A. Wright, P.J. Sacra & T.E.W. Goodier, Laboratory Animals (13) 1979, s. 119-124
[2] „Haematological and serum chemistry profiles of ferrets (Mustela putorius furo)”, Elsbeth J. Lee, W.E. Moore, H.C. Fryer & H.C. Minocha, Laboratory Animals (12) 1982, s. 133-137
[3] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[4] „Normal Parameters and Laboratory Interpretation of Disease States in the Domestic Ferret,” article by Dr. Tom Kawasaki, 1994
[5] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000
[6] „Ferrets, Rabitts & Others: Clinical Medicine and Surgery”, Katherine E. Quesenberry and James W. Carpenter, 3rd edition, Saunders, 2012
[7] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[8] „Species specific hematology” Zimmerman K.L., Moore D.M., Smith S.A., Schalm’s veterinary hematology, 6th ed., Ames, Iowa: Wiley-Blackwell: 2010:852-917
[9] „Exotic companion medicine handbook for veterinarians” Cathy A. Johnson-Delaney, Eastside Anian & Exotic Animal Medical Center Kirkland, Washington, 2008
[10] „Ferrets: Clinical Pathology and Sample Collection” Morrisey J.K., Ramer J., Reavill D.R. (ed), Veterinary Clinics of North America, Exotic Practice: September 1999, s. 553-564
[11] „Diagnostics and restraint of the domestic ferret” Morrisey J.K., J.W. Carpenter, and C. Kolmstetter, Vet. Med. Vol 91(12), 1996, s. 1084-1097
[12] „Laboratory Reference Ranges for Selected Avian, Mammalian and Reptilian Species” Fudge A.M., Laboratory Medicine, Avian and Exotic Pets, W.B. Saunders, Philadelphia USA, s.269-727, 2000 
[13] „The Laboratory Ferret”, C. Andrew Matchett, rena Marr, Felipe M. Berard, Andrew G. Cawton, Sonya P. Swing, CRC Press, A volume in The Laboratory Animal Pocket Reference Series, 2012
[14] „Schalm’s Veterinary hematology” Douglas J.Weiss, K. Jane Wardrop, 6th ed., Wiley-Blackwell, 2010, s. 888-892
[15] „Ferret Medicine”, Joerg Mayer DVM, Gretchen Kaufman DVM, Cummings School of Veterinary Medicine at Tufts University, 2009
[16] „Drobne ssaki” Prof. MVDr. Zdenek Knotek, CSc, MVDr. Zora Knotkova, CSc., Brno 2004
[17] „Tchórz” Marcin Brzeziński, Jerzy Romanowski, 1997
[18] „Hodowla tchórzy” Maria Bednarz, Andrzej Frindt, 1991
[19] „Ferret for dummies” K. Schilling, 2007
[20] „How to read your report” Wellness Inc., 1993
[21] „Practical ferret medicine and surgery for the private practitioner” Finkler M., 1993
[22] „Ferret medicine and surgery” Brown S., 1992, 2001
[23] „Ferret breeding” James McKay, 2006
[24] „Wartości referencyjne podstawowych badań laboratoryjnych w weterynarii”, Anna Winnicka, SGGW, 2008 

…





  • Alani

    Ana jesteś niezastąpiona! Mam tylko jedno pytanie – co jeśli ALT jest niska? Majka ma 67.4 dla normy 205-722 :c Poza tym wszystko w normie.
    Pozdrawiam! :)
    A

  • Alani… a jakie są jednostki i wg jakich norm?… Bo wg literatury fretkowej średnia jest między 13-176U/l, a nawet do 289U/l (sable)…

    I z tego co wiem tylko podwyższone ALT jest problematyczne, jest oznaką zachorowania i mówi że doszło do rozpadu bądź znacznego uszkodzenia komórek wątrobowych, w których jest umiejscowiony enzym ALT, dlatego ten pojawia sie we krwi w podwyższonym stężeniu… Niska wartość nie jest powodem do niepokoju, gdyż świadczy tylko o tym, że komórki wątroby nie są uszkodzone… ale upewnij się u weta… ;-)

  • Alani

    Jednostka to U/l, w normach 205-722 Ul/l (badania robione w Niemczech z tego co dr mówiła). Doktor Lisiecka napisała, że nie ma wartości diagnostycznych gdyż jest to lekkie odchylenie. Chciałam się tylko upewnić ;)

    Dziękuję i pozdrawiam! :)