OPIEKA POOPERACYJNA

Przygotowanie do operacji

Zabiegi wykonywane pod narkozą są ryzykowne… Powinniśmy wybrać doświadczonego lekarza z odpowiednią praktyką i odpowiednio przygotowaną oraz wyposażoną salą operacyjną… Powyższe, w połączeniu ze wskazanym bardzo dobrym stanem zdrowia zwierzaka, zapewni zminimalizowanie ryzyka wystąpienia komplikacji podczas samej operacji jak i zminimalizuje powikłania pooperacyjne…

Naszym obowiązkiem jest jeszcze przestrzeganie następujących zasad przedoperacyjnych:

• wykonać morfologię, badanie krwi dla określenia krwinek czerwonych (RBC) i płytek (PLT), aby wykluczyć niedokrwistość i określić czas krzepliwości
•  godziny przed operacją odstawić pokarm
• odę można podawać do samej operacji
• ie wykonywać nadplanowych zabiegów, typu szczepienie, odrobaczenie, gdyż mogą osłabić układ odpornościowy fretki i stać się przyczyną niebezpiecznych infekcji (zabiegi te powinny być wykonywane w odpowiednim czasie i w przypadku całkowicie zdrowych zwierząt)

Opieka po operacji

Każde zwierze może inaczej reagować na narkozę, więc może zupełnie inaczej przejść sam zabieg jak i okres pooperacyjny:

• dobrze gdy zwierzę dostanie narkozę wybudzeniową po operacji (tu słyszałam głosy za i przeciw – raczej niezalecana w przypadku nadwrażliwości fretek na wszelkie operacyjne medykamenty)
• najlepiej jak zwierzę pozostanie przez kilka godzin po zabiegu pod obserwacją lekarza na wypadek komplikacji pooperacyjnych, które mogą wystąpić, np. wstrząs anafilaktyczny, zatrucie narkozą, arytmia serca, krwawienia lub problemy oddechowe
• fretkę oddzielamy od innych zwierząt do wcześniej przygotowanej klatki „izolatki” na minimum trzy doby, do siedmiu
• przez pierwsze 7 dni, ograniczamy także aktywność ruchową fretki, np. wspinanie się, skakanie, itp. – najlepiej usunąć wiszące wysoko hamaki i zdjąć półki w klatce
• przez 3-4 godziny po operacji nie podajemy pokarmu (aby ewentualne torsje nie rozerwały szwów)
• wodę podajemy bez ograniczeń
• po 3-4 godzinach po operacji podajemy pokarm, ale w mniejszych, a częstszych posiłkach przez okres 1-2 dni – menu pooperacyjne, które przez kilka dni będziemy stosować, zanim znów nie wrócimy do standardowego pokarmu, najlepiej ustalić z lekarzem, chyba że zmiana diety nie jest wymagana (w skład diety rekonwalescencyjnej powinny wchodzić dotychczasowe surowe produkty i mięsa, ale w zmienionej, płynnej postaci – lepiej strawne, lepiej przyswajalne i bardziej energetyczne – pokarm miksujemy z letnią wodą, rosołem)
• dobrze jest również ustalić z lekarzem weterynarii leki przeciwbólowe, które możemy podawać przez okres 48 godzin po operacji
• fretki z reguły nie są zainteresowane swoimi ranami, nie liżą ich, więc nie jest konieczne zabezpieczanie rany opatrunkami, kołnierzami, czy specjalnymi ubrankami pooperacyjnymi (fretki i tak bardzo szybko się z nich „rozbierają”)… zdarzają się fretki mniej zdyscyplinowane, które powinny być pod stałą obserwacją, aby móc szybko zaradzić na „rozprucie” – pamiętaj o wyznaczonej wizycie kontrolnej i zdjęciu szwów (po 7-10 dniach od operacji)

Po operacji należy obserwować czy fretka:

• bez problemów oddycha
• wypróżnia się – robi siku i „kupsztale”
• ma różowe dziąsła i ciepłe łapki
• nie krwawi (zazwyczaj w ciągu 24 godzin po operacji)

Przeważnie już kilka godzin po operacji lub następnego dnia, fretka zachowuje się całkowicie normalnie, może tylko trochę więcej spać i wydawać się bardziej wyciszona, ale to dobry objaw podczas rekonwalescencji… Może również mniej jeść, a wydalany kał będzie czarnego koloru (z krwią – do 48 godzin po operacji)…

Ale, gdy:

• fretka znów stanie się apatyczna i nie będzie jeść oraz pić
• widzisz obrzęk, zaczerwienienie lub wyciek z miejsca zabiegu/cięcia (infekcja w ciągu 48-72 godzin od operacji)
• ma blade błony śluzowe i zimne łapki (niską temperaturę)

to natychmiast udaj się do lekarza, gdyż może to być pierwszy objaw komplikacji pooperacyjnych…

Opieka weterynaryjna

Podczas choroby fretki, operacji lub po zakończeniu zabiegu chirurgicznego, ważne jest:

• monitorowanie funkcji życiowych
• utrzymywanie właściwej temperatury ciała
• odpowiednie nawodnienie (50-100 ml/kg mc), aby przeciwdziałać odwodnieniu i hipowolemii (zła praca układu sercowo-naczyniowego), z uwzględnieniem utraty krwi lub płynów podczas operacji i poprzednie odwodnienie oraz straty spowodowane torsjami – kroplówki dożylne po obliczeniu deficytu płynów, należy podawać podgrzany roztwór soli fizjologicznej w formie powolnej, dożylnej infuzji lub podskórnych iniekcji w kilku różnych miejscach, by nie obciążyć nadmiernie płuc – nie więcej niż 40ml
• monitorowanie PCV i ewentualna transfuzja krwi, gdy jest poniżej 15% (rokowania bardzo ostrożne)
• zwalczanie bólu przed jego wystąpieniem – leki przeciwbólowe można podać jako część składową preparatów premedykacyjnych lub po operacji, ale przed odzyskaniem świadomości – przy jednoczesnej ocenie natężenia bólu przed i po podaniu leków przeciwbólowych
• kontrola łaknienia, fretki bez apetytu należy karmić ręcznie – wskazana dieta wysokoenergetyczna i lekkostrawna lub specjalityczna, oparta na mięsie np. domowe, tłuste zupki gerberki (patrz przygotowanie i serwowanie gerberka) z dodatkiem żółtka (jajka przepiórczego) i masła, 2-5ml / 3-4 razy dziennie lub wg apetytu fretki Nutri-plus gel Virbac (dla fretek bez apetytu) lub innych karm dla rekonwalescentów (Ważne!: fretki muszą być zaznajomione z ich smakiem, w innym przypadku tak drastyczna zmiana diety może być tragiczna w skutkach – śmierć z wycieńczenia i głodu!)
• zdjęcie szwów 7-10 dni po operacji

Leki przeciwbólowe dla fretek

Lp.	Nazwa leku	Dawka	Uwagi
1	BUPRENORFINA	0,05 mg/kg s.c. lub i.m.	działa do 12 godzin
2	BUTORFANOL	0,25 mg/kg s.c.	–
3	FLUNIKSYNA	0,5-2,0 mg/kg s.c.	–
4	KETOPROFEN	2,0 mg/kg s.c.	podawać raz dziennie
5	ASPIRYNA	200 mg/kg p.o.	z uwagi na długi czas działania jest rzadko stosowana – można przedawkować

Uwaga!

• jeżeli fretka jest w bardzo ciężkim stanie, krew i płyny można podawać bezpośrednio do szpiku kostnego
• jeżeli fretka wymaga długoterminowej terapii antybiotykowej, należy podawać je podskórnie lub doustnie, a nie domięśniowo ze względu na ich małą masę oraz stosować leki wspomagające wątrobę, nerki i jelita po narkozie:
  – Zentonil (sylibina/fosfolipidy – 20mg/kg mc)
  – esseliv duo, essentiale (fosfolipidy)
  – hepatil (ornityna)
  – propolis plus
  dawki lub odpowiedniki weterynaryjne, należy bezwzględnie, uzgodnić z prowadzącym lekarzem weterynarii!
  – zioła: ostropest plamisty (sylimarol), siemię lniane (lekkostrawny błonnik), w postaci świeżo mielonych ziaren
  – witaminy: A (wątróbka indycza – max. 9g na posiłek), D (tran), E (olej rybi, lniany) i K2 (jajko przepiórcze) oraz C

…

Uwaga!

Każda z książek lub każdy z artykułów, wykorzystany do opracowania niniejszego tematu, został opublikowany jakiś czas temu, w związku z powyższym niektóre metody leczenia i leki mogą być nieaktualne (wycofane z obrotu lub nigdy nie dopuszczone do obrotu w Polsce), ale Wasz lekarz weterynarii na pewno będzie wiedział czym można je zastąpić.

Większość informacji na tych stronach napisali ludzie, którzy mają duże doświadczenie w hodowli fretek jednak nie są weterynarzami. Wszystkie teksty były konsultowane ze specjalistami. Każda chora fretka powinna natychmiast znaleźć się u wykwalifikowanego i doświadczonego weterynarza, który specjalizuje się w leczeniu fretek. Pamiętaj fretki należą do zwierząt, u których symptomy choroby występują bardzo późno, co może prowadzić do ich nagłej śmierci. Nie próbuj żadnych “domowych sposobów” bez konsultacji ze specjalistą, nawet jeśli jakiś znajdziesz gdzieś w tekście na tej stronie. Informacje tu zawarte mogą powiększyć Twoją wiedzę i wyczulić Cię na niespecyficzne objawy w zachowaniu Twojej fretki, ale pamiętaj niewłaściwa, samemu postawiona diagnoza może decydować o jej życiu. Wszystkie prawa zastrzeżone!

…

by: Ana

foto:
1) ferretta.pl
Fotki, zdjęcia i ryciny zamieszczono w celach poglądowych, dydaktycznych, informacyjnych lub szkoleniowych • © All rights reserved or Some rights reserved, publikacja powyższych zdjęć wymaga zgody autorów 

literatura:
[1] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[2] „Tchórz” Marcin Brzeziński, Jerzy Romanowski, 1997
[3] „Hodowla tchórzy” Maria Bednarz, Andrzej Frindt, 1991
[4] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[5] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000, 2007
[6] „Ferret for dummies” K. Schilling, 2007
[7] „How to read your report” Wellness Inc., 1993
[8] „Practical ferret medicine and surgery for the private practitioner” Finkler M., 1993
[9] „Ferret medicine and surgery” Brown S., 1992, 2001
[10] „Ferret breeding” James McKay, 2006
[11] „Ferret Medicine”, Joerg Mayer DVM, Gretchen Kaufman DVM, Cummings School of Veterinary Medicine at Tufts University, 2009

…