Kamica dróg moczowych

Uwaga!
Poniżej, umieszczone są zdjęcia bardzo chorych fretek lub wykonane w trakcie przebiegu operacji chirurgicznej, które mogą być niewskazane dla osób nadwrażliwych na takie obrazy i widok krwi!

Dość często spotykanym u fretek schorzeniem jest kamica dróg moczowych, która może obejmować:

• nerki
• pęcherz moczowy 
• lub/i cewkę moczową

Coraz częściej lekarze weterynarii zwracają uwagę, że duży wpływ na powstawanie kamicy odgrywa żywienie… „Moda” na karmę przemysłową (komercyjną), zwłaszcza tą nieprzystosowaną do układu pokarmowego fretek, jak psia lub słabej jakości kocia i fretkowa, odciska swoje piętno na zdrowiu zwierząt… Większość chorych fretek była żywiona właśnie taką karmą…

U zwierząt karmionych mięsem lub bardzo dobrą karmą kocią, zawierającą wyłącznie białko pochodzenia zwierzęcego, zaobserwowano rzadkie zachorowania na to schorzenie…

„…Białko roślinne powoduje alkalizację moczu, co z kolei sprzyja wytrącaniu się kryształów. Normalny odczyn moczu u fretek żywionych dobrej jakości karmą opartą na mięsie wynosi 6,0…”

Swój udział w zachorowaniu na kamicę mogą mieć jeszcze takie czynniki jak:

• predyspozycje genetyczne
• procesy metaboliczne 
• oraz bakteryjne zapalenia pęcherza moczowego

Objawy

Kamienie nerkowe mogą być bezobjawowe, ale siać swoje spustoszenie i powodować niewydolność nerek… Przeważnie obserwuje się:

• zaburzenia w oddawaniu moczu, kropelkowe wydalanie przy częstych wizytach w kuwecie i napinaniu się
• mokre futerko na brzuszku i między tylnymi łapkami
• wylizane futerko ww. miejscach
• mocz z krwią
• popiskiwanie fretki podczas oddawania moczu (w przypadku niedrożności cewki moczowej)
• w niektórych przypadkach może wystąpić brak ww. objawów

Choroba jest wyjątkowo bolesna dla zwierzaka i nie leczona może doprowadzić do silnej mocznicy oraz zatrucia organizmu, a w konsekwencji do śmierci fretki!

Rozpoznanie

• poprzez badanie kliniczne, metodą palpacyjną lekarz bada pęcherz moczowy przez zewnętrzne powłoki ciała i może wyczuć kamienie lub powiększenie pęcherza moczowego, który może całkowicie wypełniać jamę brzuszną, w takim przypadku mamy do czynienia z niedrożnością cewki moczowej
• prześwietlenie RTG, na którym wyraźnie widać fosforany amonowo-magnezowe, główny składnik kamieni
• morfologia i biochemia oraz badanie moczu, niezbędne do podjęcia decyzji o wyborze metod leczenia, wspomagających odzyskanie zdrowia fretki po operacji

Leczenie

Dość istotna jest profilaktyka, której podstawy są oparte na „zdrowym” żywieniu, co oznacza, iż powinniśmy naszym fretkom dostarczać bardzo dobrej jakości pokarm, na który składają się wyłącznie białka zwierzęce…

• rozpuszczenie kamieni nerkowych przez zmianę diety na wskazaną
• operacyjne opróżnienie pęcherza
• operacyjne nacięcie cewki moczowej w przypadku jej zatkania (uretrotomia)

W okresie pooperacyjnym, przez 10-14 dni od zabiegu, konieczne jest podawanie antybiotyków oraz kroplówki (uzupełnienie płynów)…

Inne odmiany

Kamica moczowa, w której kamienie zbudowane są z kryształów szczawianów wapnia…

…

autor: Jerry Murray, DVM

Wszystko o kamieniach moczowych u fretek

Jednym z czynników wywołujących kamienie u fretek jest nieodpowiednia dieta!

Czy fretki mogą mieć kamienie moczowe? Tak, mogą, tak jak koty, psy i ludzie. Występują trzy rożne typy kamieni moczowych, więc na początek zorientujmy się co to są te kamienie, co je powoduje, w jaki sposób się je rozpoznaje, jak leczy i jak zapobiega.

Co to są kamienie moczowe?

Tworzą się one w pęcherzu moczowym gdy minerały takie jak magnez, amoniak, fosfor i wapń wykrystalizowują się z moczu. Tworzą one kryształy. Potem kryształy łączą się i tworzą kamienie. Mogą one być bardzo małe lub całkiem duże, jak piłka golfowa. W niektórych przypadkach tworzy się tylko jeden kamień, w innych tworzą się liczne małe kamienie. Jeden, rzadko spotykany typ kamieni moczowych, rozwija się z aminokwasu cystyny.

Co wywołuje kamienie moczowe?

U fretek występują trzy różne typy kamieni, każdy z nich ma inna przyczynę. Najpowszechniejszym typem jest kamień struwitowy, drugim pod względem częstości występowania jest kamień wapniowy. Rzadko spotykany jest kamień cysteinowy.

Kamienie struwitowe

Wyróżniane sa trzy główne przyczyny powstania kamieni struwitowych:

• dieta
• pH układu moczowego
• i bakteryjne infekcje pęcherza

Dwa najważniejsze składniki pożywienia mające udział w tworzeniu kamieni struwitowych to:

• źródło białka
• i poziom magnezu

Pochodzenie białka jest ważne ponieważ ma to wpływ na pH moczu. Proteiny pochodzenia zwierzęcego takie jak kurczak, indyk, wieprzowina, jajka i ryby zawierają aminokwasy metioninę i cysteinę. Oba aminokwasy maja w składzie siarkę. W trakcie przeróbki tych aminokwasów tworzy się kwas siarkowy. Gdy kwas ten wydzielany jest do moczu obniża on jego pH. Z drugiej strony białka pochodzenia roślinnego takie jak gluten z kukurydzy, pszenicy, lub białka sojowe nie zawierają tych dwóch aminokwasów zawierających siarkę. Tak więc nie powodują one zakwaszania moczu i pH moczu zwiększa się powyżej normy (ponad 6.4).

Kamienie struwitowe raczej nie tworzą się w środowisku o PH kwasowym (poniżej 6.4). Kamienie te składają się z magnezu, amoniaku, fosforanów, tak więc należy unikać dużych ilości powyższych w diecie fretki. Najważniejsze jest ograniczenie ilości magnezu. Jak poprzednio wspomniano pH moczu jest ważnym wskaźnikiem w tworzeniu się tego rodzaju kamienia. Jeśli dieta fretki składa się głównie z białek o pochodzeniu roślinnym pH moczu wzrasta do poziomu znacznie wyższego od normy. Takie pH powoduje tworzenie się kryształów i kamieni. Dlatego tak ważne jest żywienie fretki wysokiej jakości, opartym na mięsie jedzeniem przeznaczonym dla fretek lub kociąt a nie niskiej jakości karmą opartą na roślinach, nie przeznaczona dla fretek.

Infekcje pęcherza Staphylococcus lub Proteus mogą podnieść pH do 8 lub wyżej. Kamienie struwitowe mogą utworzyć się w ciągu jednego dnia jeśli pH jest wysokie. Infekcje pęcherza są powszechne u niewykastrowanych samic w okresie rui i ciąży oraz u fretek z choroba nadnerczy. Tak więc ważne jest użycie odpowiedniego antybiotyku od razu po zdiagnozowaniu infekcji.

Kamienie wapniowe

Kamienie wapniowe różnią się od struwitowych. Dwoma głównymi czynnikami prowadzącymi do powstania tego rodzaju kamieni są dieta i pH moczu. Kamienie te tworzą się z wapnia i szczawianów tak więc fretka powinna unikać pożywienia w diecie z nadmiarem wapnia i szczawianów. Innymi składnikami diety, których należy unikać są smakołyki jak mleko, ser i inne produkty mleczne. Należy również unikać suplementów z nadmierną ilością wapnia.

Szczawiany tworzą się w wyniku metabolizmu białek pochodzenia roślinnego, zawierającego aminokwasy glycine i serine. Może również wytworzyć się w wyniku metabolizmu witaminy C. Wzrost poziomu szczawianów w moczu bardziej wpływa na tworzenie się kamieni niż wzrost poziomu wapnia. Jest to jeszcze jeden powód do unikania białek pochodzenia roślinnego! Kamienie wapniowe częściej tworzą się w moczu o odczynie kwasowym, ale mogą tworzyć się również w moczu o odczynie zasadowym. [Pomimo, że białko pochodzenia zwierzęcego zakwasza mocz, nie powoduje tworzenia się kamieni wapniowych, więc kamienie te nie powinny tworzyć się gdy fretka karmiona jest mięsem – przypis redakcji Ferret Magazine].

Kamienie cystynowe

Kamienie cystynowe są rzadkie i zupełnie inne niż dwa pozostałe rodzaje. Są one wynikiem wady genetycznej w budowie nerek. Nerki nie wchłaniają ponownie aminokwasu cystyny. Mogą one również mieć problem z ponowna absorpcją innych aminokwasów: ornityny, lizyny i argininy. Cystyna jest najsłabiej rozpuszczalnym aminokwasem i wobec tego kamień składa się prawie całkowicie z tego aminokwasu. Rozpuszczalność cystyny zależy od pH moczu i kamienie cystynowe częściej tworzą się w moczu o odczynie kwasowym.

Rozpoznanie kamieni moczowych

Oznakami kamieni moczowych u fretki mogą być:

• trudności z oddawaniem moczu
• odgłosy bólu przy oddawaniu moczu
• częste oddawanie niewielkich ilości moczu
• oddawanie moczu kropelkami
• mokre futerko dookoła ujść dróg moczowych
• odbarwienie moczu
• czasami fretka nie jest w stanie w ogóle oddać moczu i staje się ospała i smutna

Najczęściej kamień moczowy może być wyczuty w badaniu palpitacyjnym przez weterynarza, ale powinno się zrobić prześwietlenie rentgenowskie w celu potwierdzenia obecności kamienia lub kamieni, w celu ich zlokalizowania oraz w celu stwierdzenia, czy nie ma innych problemów z układem moczowym (np. prostata u samców).

Leczenie kamieni moczowych

Po stwierdzeniu obecności kamieni moczowych zaleca się usunięcie ich operacyjne. Jest to zabieg stosunkowo prosty u fretek o ile kamień nie znajduje się w przewodzie moczowym. Powinny być zastosowane płyny dożylnie i podskórnie w celu wytworzenia oraz rozcieńczenia moczu. Pomoże to w wypłukaniu pęcherza. Stosuje się również antybiotyk w celu wyleczenia infekcji pęcherza.

Po operacji kamień moczowy powinien być poddany analizie w celu dokładnego określenia typu kamienia… Po uzyskaniu wyników analizy, należy odpowiednio zmienić dietę w celu zapobieżenia tworzenia się kamieni w przyszłości.

Jeśli mamy do czynienia z kamieniami struwitowymi należy pamiętać o dwóch rzeczach. Źródło białka w diecie powinno być zmienione na wysokiej jakości białko zwierzęce, pH moczu powinno zostać obniżone. Jeśli sama dieta nie obniży pH moczu powinno się dodać do pożywienia środek zakwaszający jak dimethionina.

Antybiotyk taki jak amoxicillin (Amoxi-drops lub Clavamox drops), cefadroxil (Cefa drops), cefovectin (Convenia), trimethoprim-sulfa (Tribissen), enrofloaxin (Baytril), lub marbofloxacin (Zeniquin) mogą być zastosowane w celu zlikwidowania infekcji w pęcherzu.

Jeśli jest to kamień wapniowy, wtedy białko w diecie powinno być zmienione na wysokiej jakości białko pochodzenia zwierzęcego. Białko roślinne musi zostać wyeliminowane, aby uniemożliwić tworzenie się szczawianów w moczu. W niektórych przypadkach cytrynian potasu (potassium citrate) może być potrzebny w celu podwyższenia pH moczu.

W przypadku kamienia cystynowego należy zmniejszyć ilość białka w celu zmniejszenia ilości cysteiny w diecie i moczu.

…

słowniczek:
uretrotomia – nacięcie cewki moczowej
struwity – fosforany amonowo-magnezowe, główny składnik kamieni

…

Uwaga!

Większość książek lub artykułów, wykorzystanych do opracowania niniejszego tematu, zostało opublikowanych jakiś czas temu, w związku z powyższym niektóre dane, metody leczenia i leki mogą być nieaktualne (wycofane z obrotu lub nigdy nie dopuszczone do obrotu w Polsce), ale Wasz lekarz weterynarii na pewno będzie wiedział czym można je zastąpić.

Większość informacji na tych stronach napisali ludzie, którzy mają duże doświadczenie w hodowli fretek jednak nie są weterynarzami. Wszystkie teksty były konsultowane ze specjalistami.

Każda chora fretka powinna natychmiast znaleźć się u wykwalifikowanego i doświadczonego weterynarza, który specjalizuje się w leczeniu fretek. Pamiętaj fretki należą do zwierząt, u których symptomy choroby występują bardzo późno, co może prowadzić do ich nagłej śmierci. Nie próbuj żadnych “domowych sposobów” bez konsultacji ze specjalistą, nawet jeśli jakiś znajdziesz gdzieś w tekście na tej stronie. Informacje tu zawarte mogą powiększyć Twoją wiedzę i wyczulić Cię na niespecyficzne objawy w zachowaniu Twojej fretki, ale pamiętaj niewłaściwa, samemu postawiona diagnoza może decydować o jej życiu.

Wszystkie prawa zastrzeżone!

…

autor: Jerry Murray, DVM
tłumaczenie: AniaR
opracowanie i korekta: Ana

foto:
1) smallanimalchannel.com
2) fretka.pl
3) dulka
4) ferretta.pl
Fotki, zdjęcia i ryciny zamieszczono w celach poglądowych, dydaktycznych, informacyjnych lub szkoleniowych • © All rights reserved or Some rights reserved, publikacja powyższych zdjęć wymaga zgody autorów 

literatura:
[1] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[2] „Tchórz” Marcin Brzeziński, Jerzy Romanowski, 1997
[3] „Hodowla tchórzy” Maria Bednarz, Andrzej Frindt, 1991
[4] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[5] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000, 2007
[6] „Ferret for dummies” K. Schilling, 2007
[7] „How to read your report” Wellness Inc., 1993
[8] „Practical ferret medicine and surgery for the private practitioner” Finkler M., 1993
[9] „Ferret medicine and surgery” Brown S., 1992, 2001
[10] „Ferret breeding” James McKay, 2006
[11] „Ferret Medicine”, Joerg Mayer DVM, Gretchen Kaufman DVM, Cummings School of Veterinary Medicine at Tufts University, 2009
[12] „Voglio un furetto”, Alessandro Melillo 
[13] „All About Bladder Stones In Ferrets”, Jerry Murray DVM, Small Animal Channel 2008
[14] therios.strefa.pl/porady/kamica_fretki
[15] vetserwis.pl
[16] lecznica.info/strona.php/13_kilka_slow_o_fretkach
[17] „Urolithiasis in ferrets (Mustela putorius)”, Nguyen H.T., Moreland A.P., Shields R.P., Laboratory Animal Science 29, 1979, s. 243-5

…