Insulinoma

Hipoglikemia, niedocukrzenie (glukoza < 40mg/dl), hiperinsulinemia (glukoza > 250pmol/l) – spowodowana jest guzem insulinowym komórek Beta trzustki (insulinoma – wyspiak) są jednymi z najczęstszych nowotworów u fretek. Mogą przybierać postać pojedynczego, dużego guza lub kilku małych, rozsianych nowotworów.

Guzy te powodują nadmierną produkcję insuliny, powodując drastyczne obniżenie poziomu glukozy we krwi. Choroba ta jest przeciwieństwem cukrzycy, która jest stosunkowo rzadka u fretek, ale często może występować przejściowo jako wynik operacji guza trzustki.

Choroba może ujawnić się w wieku 3 lat, a typowa jest u fretek w wieku 5-6 lat… Często lekarze weterynarii zakładają, iż każda fretka w wieku 5 lat i więcej, cierpi na insulinomę, aż do momentu kiedy badania (sekcja) wykluczą taką ewentualność… ;-)

Patogeneza

Większość weterynarzy stwierdza, że przyczyną powstawania insulinomy u fretek jest:

• wysoki poziom węglowodanów w diecie – im ilość strawnych węglowodanów w diecie jest bliższa zera tym lepiej dla fretki, mniejsze ryzyko zachorowania 
• mała ilość ruchu, brak ćwiczeń fizycznych: biegania, skakania, wspinaczki, kopania i zapasów lub spacerów zewnętrznych¹³
• predyspozycja genetyczna (inbreeding)

Dr. Susan Brown: „Jeśli zdrowe komórki beta będą wystawione na działanie wysokiego poziomu glukozy (pochodzącej z węglowodanów) może dochodzić do ich przerostu (zwiększonej reaktywności) w celu sprostania zapotrzebowaniu na insulinę. Jeśli dieta wysokowęglowodanowa będzie trwać dłużej może to doprowadzić do „wypalenia się” (zaprzestania produkcji insuliny) komórek trzustki i prowadzić do powstawania cukrzycy zależnej od diety.

Istnieje jeszcze inna możliwość, że komórki zamiast „wypalenia się” przekształcają się w komórki nowotworowe.

Jak do tej pory dokładny mechanizm powstawania tego typu nowotworu u fretek nie został jeszcze poznany, ale wszystko wskazuje na to, że wspomniana wyżej przyczyna jest najbliższa prawdy.”

Diagnoza

Badanie krwi w kierunku określenia poziomu insuliny, który dla fretek wynosi:

• 33-251(311) pmol/l [4,75-35(44,8) uU/ml]
• wzrost ponad 773 pmol/l [108 uU/ml] oznacza insulinomę

Badanie krwi w kierunku określenia poziomu glukozy, który dla fretek wynosi:

• od 54 do 153 [207] mg/dL (3,0 mmol/L – 8,5 mmol/L) – jest to poziom uważany za normalny
• natomiast spadek poziomu glukozy we krwi do 40 mg/dL (2,22 mmol/L) może budzić podejrzenie wystąpienia insulinomy
• u fretek z potwierdzoną insulinomą, poziom glukozy we krwi spada poniżej 40 mg/dL (2,2 mmol/L)
• przy silnych objawach hipoglikemii, poziom glukozy sięga 20 mg/dL i mniej (1/1 mmol/L)

Poziom glukozy powinien być badany kilkukrotnie (patrz wskazania w przypadku cukrzycy) i nie później niż w ciągu 4 godzin od spożycia posiłku przez fretkę, dłuższe głodówki mogą przekłamywać wynik i nie mogą być brane jako potwierdzające zachorowanie fretki na insulinomę…

W diagnozowaniu choroby można zastosować także badanie USG, ale tylko w około 22% przypadków potwierdziło ono guzy trzustki (histopatologia wykazuje: przerost, gruczolaki, gruczolakoraki)… W wielu przypadkach choroby, guzki nie występują lub są zbyt małe, aby można było je wyłapać za pomocą ultradźwięków…

Badanie RTG może wskazać splenomegalię…

Dodatkowo badanie krwi w kierunku określenia poziomu następujących parametrów:

• ALT – wzrost
• AST – wzrost
• leukocyty – wzrost
• neutrofile – wzrost
• monocyty – wzrost

Objawy

Fretki dość często mogą mieć wyjątkowo niski poziom glukozy we krwi i nie wykazywać żadnych objawów takiego stanu rzeczy. Jest to prawdopodobnie spowodowane tym, że organizm fretki przyzwyczaja się do niskiego poziomu glukozy, do którego dochodzi systematycznie, przez dłuższy okres czasu.

Wysoki poziom insuliny we krwi, wywołany działaniem raka trzustki prowadzi do drastycznego obniżenia poziomu glukozy we krwi co określa się mianem hypoglikemii i może dawać następujące objawy:

• nadmierne ślinienie
• od czasu do czasu objawy zamroczenia, osłabienia
• brak reakcji na otoczenie, ustępujący samoistnie po kilku minutach lub godzinach, a z czasem dopiero po podaniu syropu z glukozy, itp.
• drapanie pyszczka
• kłopoty z tylnymi łapami, chwiejny krok
• osłabienie kończyn miednicznych
• potrząsanie głowa przypominające tiki nerwowe
• objawy otumanienia przypominające upojenie alkoholowe
• ospałość
• brak apetytu
• ataki padaczkowe
• stopniowy spadek masy ciała
• śpiączka

Napady choroby spowodowane nagłym spadkiem poziomu cukru we krwi mogą być przerażające. Nawet doświadczeni opiekunowie fretek mogą poczuć się bezsilni i wpaść w panikę. Dla wielu określenie „napad” kojarzy się z kimś leżącym na podłodze, z drgawkami, uderzającym rękami i nogami, ale takiego czegoś nie zobaczysz u fretki, która jest w środku napadu hypoglikemii.

W większość przypadków fretki w czasie napadu (ataku) choroby:

• przestają reagować, co przypomina stan śpiączki
• często pojawiają się trudności z oddychaniem, fretka z trudem łapie oddech
• pojawia się drżenie kończyn
• fretka czasami zaczyna również wydawać dźwięk, przypominający cichy krzyk, trudny do usłyszenia i z całą pewnością niezwiązany z bólem, ponieważ fretka nie jest świadoma tego, co się z nią dzieje

Leczenie zachowawcze

W sytuacji ataku powinniśmy jak najszybciej podnieść fretce poziom glukozy (cukru) we krwi. W tym celu powinniśmy natychmiast udać się do lekarza weterynarii, aby mógł podać dożylnie odpowiedni roztwór glukozy.

W przypadku lekkich ataków, wystarczy podać fretce glukozę do wypicia lub delikatnie posmarować jej dziąsła np. miodem z powtórzeniami co 20–30 minut, aż do wybudzenia fretki. Zazwyczaj fretka zaczyna reagować po 5–10 minutach, jednak znane są przypadki gdzie fretka pozostawała nieprzytomna przez godzinę a nawet dłużej. Ważne, żeby później usunąć z sierści na pyszczku miód, ponieważ może on powodować swędzenie, z całą pewnością fretka rozdrapie to miejsce do krwi.

Leczenie farmakologiczne

[…] Leczenie ma na celu przede wszystkim podniesienie poziomu glukozy we krwi poprzez zahamowanie jej zużycia w tkankach oraz pobudzenie mechanizmów glikogenogenezy i glikogenolizy. Stosuje się kortykoterapię, np. prednizon (prednisolon) 0,5-2mg/kg doustnie co 12 godzin, a przy braku dostatecznych efektów dodatkowo leki hamujące uwalnianie insuliny – diazoxide (proglycem) 5-10mg/kg doustnie co 12 godzin. W żywieniu należy skrajnie ograniczyć węglowodany. Właściciele muszą też nauczyć się podawania syropu glukozy lub miodu w razie wystąpienia objawów hipoglikemii. […]^{2, 22}

Powyższe dawki są dość wysokie, zalecane leczenie wskazuje na rozpoczęcie od 0,2mg / kg m.c. prednizonu z naciskiem na ustalenie indywidualnych dawek, zgodnie z intensywnością objawów i osiągnięciem normalnego poziomu glukozy we krwi (euglycemi). Lek powinien przywrócić dobrą jakość życia fretki, ale należy mieć na uwadze fakt, iż wraz ze wzrostem guza insulinowego, fretka po jakimś czasie ponownie będzie miała objawy hipoglikemii i należy stopniowo zwiększać dawki…

Gdy dawki prednizonu osiągną poziom 2mg / kg m.c. należy rozważyć dodanie drugiego leku, wspomagającego kontrolę poziomu glukozy – dizaoxyd (proglycem), który może być stosowany samodzielnie (lepsza alternatywa) lub w połączeniu z prednizonem (steryd). Lek ten, skutecznie pomaga podnieść poziom glukozy we krwi poprzez hamowanie wydzielania insuliny bezpośrednio w trzustce. Początkowe, wyjściowe dawki to około 5mg / kg m.c., z jednoczesnym, stopniowym zmniejszeniem dawek sterydowego prednizonu.

Niestety, również powyższe leki nie są lekarstwem, które wpłyną na zahamownie wzrostu guza, ani nie wyleczą choroby, a organizm w pewnym momencie wykaże oporność na ich działanie i fretka będzie miała nawrót ataków hipoglikemii.

Leczenie operacyjne

[…] Postępowanie chirurgiczne zalecane jest głównie u młodszych osobników lub przy jednoczesnych innych chorobach. Uważa się, że komplikacje są znacznie rzadsze, niż po zabiegach na trzustce u innych zwierząt, a poziom glukozy zwykle w krótkim czasie ulega unormowaniu. […]²

Dr Bruce Williams: „ilość przypadków powrotu do zdrowia po operacji jest wysoka, średnio 40% w ciągu 10 miesięcy.”

Operacja polega na usunięciu widocznych części guza lub/i części trzustki, niestety często nie prowadzi do wyleczenia z czego należy zdawać sobie sprawę, gdyż jest duże prawdopodobieństwo nawrotu nowotworu.

Nawet po usunięciu części trzustki, u niektórych fretek nie rozwiązuje się problemu niskiego poziomu glukozy we krwi.

Należy pamiętać o stosowaniu diety z wysoką zawartością białka zwierzęcego, bez węglowodanów co pomaga ustabilizować poziom cukru.

Odpowiednia opieka w połączeniu z operacją chirurgiczną oraz stosowanie farmaceutyków lub stosowanie wyłącznie farmaceutyków powoduje, że chore fretki przeżywają w dobrym stanie od 3 miesięcy do 1 roku, a w niektórych przypadkach nawet do 2 lat.

…

Uwaga!

Większość książek lub artykułów, wykorzystanych do opracowania niniejszego tematu, zostało opublikowanych jakiś czas temu, w związku z powyższym niektóre dane, metody leczenia i leki mogą być nieaktualne (wycofane z obrotu lub nigdy nie dopuszczone do obrotu w Polsce), ale Wasz lekarz weterynarii na pewno będzie wiedział czym można je zastąpić.

Większość informacji na tych stronach napisali ludzie, którzy mają duże doświadczenie w hodowli fretek jednak nie są weterynarzami. Wszystkie teksty były konsultowane ze specjalistami.

Każda chora fretka powinna natychmiast znaleźć się u wykwalifikowanego i doświadczonego weterynarza, który specjalizuje się w leczeniu fretek. Pamiętaj fretki należą do zwierząt, u których symptomy choroby występują bardzo późno, co może prowadzić do ich nagłej śmierci. Nie próbuj żadnych “domowych sposobów” bez konsultacji ze specjalistą, nawet jeśli jakiś znajdziesz gdzieś w tekście na tej stronie. Informacje tu zawarte mogą powiększyć Twoją wiedzę i wyczulić Cię na niespecyficzne objawy w zachowaniu Twojej fretki, ale pamiętaj niewłaściwa, samemu postawiona diagnoza może decydować o jej życiu.

Wszystkie prawa zastrzeżone!

…

by: Ana

literatura: 
[1] „Insulinoma in the Domestic Ferret”, Michael F. Janke, South Florida Ferret Community, tłumaczenie i uzupełnienie: Tomasz Gącerz, fretka.org
[2] „Fretki – specyfika chowu pokojowego oraz najważniejsze problemy zdrowotne”, Dr Ewa Śmielewska-Łoś, lek. wet. Tomasz Piasecki, Magazyn Weterynaryjny vol. 11 nr 74/2002
[3] „Hodowla tchórzy” Maria Bednarz, Andrzej Frindt, 1991
[4] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[5] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[6] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000, 2007
[7] „Ferret for dummies” K. Schilling, 2007
[8] „How to read your report” Wellness Inc., 1993
[9] „Practical ferret medicine and surgery for the private practitioner” Finkler M., 1993
[10] „Ferret medicine and surgery” Brown S., 1992, 2001
[11] „Ferret breeding” James McKay, 2006
[12] „Ferret Medicine”, Joerg Mayer DVM, Gretchen Kaufman DVM, Cummings School of Veterinary Medicine at Tufts University, 2009
[13] Robert R. Church [Bob Church], B. Archaeology, B. Zoology, Zooarchaeological Analysis and Research Columbia, Missour, holisticferret60
[14] „Towards a More Natural Ferret Diet – Whole Prey and Raw Foods” Lianne McLeod, DVM, Exotic Pets, 2007
[15] „New Ideas in Feeding Ferrets” Louise Bauck, BSc, D.V.M., MVSc, is the director of veterinary services for the Hagen Avicultural Research Institute in Montreal, Canada, WeaselWord.com, 2002
[16] „Rethinking the Ferret Diet” Susan Brown, DVM, veterinarypartner.com, 2001
[17] „Natural Ferret Care” Christie Keith, connectedbypets.com, 2004
[18] „Insulinomas in Ferrets – Signs, Diagnosis, and Treatment Options” Lianne McLeod, DVM, Exotic Pets, 2007
[19] „Insulinoma – How to Recognize It and Emergency Treatment” Beth Camarow in consultation with Dr. Charles Weiss, miamiferret.org, 1998
[20] „Completed a study on insulinoma” Charles Weiss, DVM, Journal of the American Animal Hospital Association, November/December, 1998, Volume 34, No. 6, 471-5
[21] „Insulinoma in the Ferret: Clinical Findings and Treatment Comparison of 66 Cases” Bruce Williams, DVM, 1998
[22] „Clinical endocrinology in small mammals” Nico Schoemaker, DVM, PhD, Dip. ECZM (small mammal & avian), 2014
[23] „Alternative for surgical castration in ferrets. Small animal reproduction. Deslorelin in practice.” Nico Schoemaker, 7th EVSSAR Congress, May 14th-15th, 2010, Louvain-La-Neuve, Belgium, Auditoires des Sciences (01/02), Place des Sciences

…