Cukrzyca, czyli hiperglikemia, jest przewlekłym schorzeniem metabolicznym, charakteryzującym się zaburzeniami równowagi kwasowo-zasadowej, gospodarki węglowodanowej, tłuszczowej i białkowej, spowodowanej całkowitym lub względnym niedoborem insuliny…

Insulina jest hormonem produkowanym przez trzustkę i umożliwia pobieranie glukozy z krwi przez komórki mięśniowe, wątrobowe i tłuszczowe… Dzięki temu mechanizmowi, organizm otrzymuje energię, potrzebną do wszelkich procesów życiowych… Przy zaburzeniu tego procesu, następuje wzrost poziomu cukru we krwi i usuwanie go przez nerki, a organizm w zastępstwie zaczyna pobierać energię z rozpadu tłuszczu i białka… Powoduje to powolne wyniszczenie organizmu z jednoczesną produkcją toksycznych ciał ketonowych, które doprowadzają do śpiączki i śmierci fretki…

Kilka lat temu cukrzyca wydawała się rzadkim schorzeniem występującym u fretek, ale w obliczu ilości opisywanych przypadków oraz z uwagi na fakt, iż jest ona ściśle powiązana z występowaniem insulinomy oraz nadczynności nadnerczy, które z roku na rok wydają się najczęściej występującymi chorobami w populacji fretek skarmianych „suchymi trocinami”, można śmiało przypuszczać, iż po prostu była niezauważalna z uwagi na złą diagnostykę lub jej brak… ;-|

Cukrzyca u fretek może wystąpić jako:

Cukrzyca pierwotna:

  1. wrodzona choroba trzustki, polegająca na niszczeniu komórek trzustki przez własne komórki układu obronnego (niezwykle rzadka)
  2. amoloidoza trzustki związana ze zmianami starczymi

Cukrzyca wtórna:

  1. przejściowy efekt po operacji guza trzustki (insulinoma)
  2. leczenie insulinomy prednizonem (reakcja anafilaktyczna)
  3. w wyniku zapalenia trzustki
  4. glukagonoma (rzadko występujący, hormonalnie czynny nowotwór wywodzący się z komórek A trzustki wydzielający glukagon, z przerzutami do wątroby i okolicznych węzłów chłonnych)
  5. spowodowana złą dietą (węglowodanową)
  6. spowodowana otyłością, związana z brakiem reakcji receptorów insulinowych na insulinę
  7. spowodowana zaburzeniami hormonalnymi, tj.:
    – nadczynność tarczycy
    – nadczynność nadnerczy, która może wywołać swoistą oporność na insulinę, czyli gdy organizm produkuje wystarczającą ilość insuliny, ale jej nie przyswaja
    – stosowanie antykoncepcji hormonalnej
    – stosowanie sterydów (zwłaszcza o przedłużonym czasie działania), tzw. cukrzyca sterydowa
  8. infekcja bakteryjna jelit
  9. wynik zakażeń bakteryjnych lub wirusowych
  10. wywołana długotrwałym stresem
  11. leczenie diuretykami, tj. furosemid

Mechanizm choroby jest dość prosty, u fretek spożywających dużo węglowodanów (czyli tego, czego jest najwięcej w karmach komercyjnych) wzrasta poziom glukozy we krwi, aby go obniżyć organizm wydziela zwiększona ilość insuliny… Gdy sytuacja trwa w dłuższym okresie czasu, wykształca się swoista oporność organizmu na insulinę z jednej strony, a z drugiej strony trzustka nie jest już w stanie wyprodukować coraz większej ilości potrzebnej insuliny… I co fundujemy naszej fretce?… CUKRZYCĘ… ;-|

Objawy

Objawy cukrzycy zwykle są łatwo dostrzegalne i są bardzo nasilone:

  • silne pragnienie (polidypsja > 300ml/dobę)
  • częste oddawanie, zwiększonych ilości bezwonnego i wodnistego w wyglądzie moczu (poliuria > 300ml/dobę przy glukozie > 400 mg/dl)
  • ciemno zabarwiony o intensywnym zapachu mocz (przy glukozie < 250 mg/dl)
  • cukier w moczu (glukozuria, czyli tzw. cukromocz patologiczny)
  • czerwienienie skóry (objaw współwystępującego nadciśnienia)
  • nadciśnienie (z zaleceń kardiologicznych powinno się stosować leki obniżające ciśnienie, aby zabezpieczać przystawkę aortalną)
  • zwiększony apetyt (polifagia)
  • czasami gwałtowna utrata masy ciała przy zwiększonym apetycie
  • wtórne infekcje bakteryjne, tj. infekcje skórne (grzybice, czyraki), infekcje układu moczowego (świąd sromu)
  • zaburzenia widzenia (zaćma cukrzycowa, która może rozwijać się w ciągu kilku miesięcy lub w ciągu tylko jednej doby)
  • łzawienie i zaczerwienienie oczu
  • letarg – zmęczenie i senność (kwasica ketonowa – stan organizmu, w którym w celu produkcji energii następuje spalanie tłuszczów zamiast glukozy w wyniku czego dochodzi do produkcji ciał ketonowych, wywołujących kwasicę metaboliczną, nieoddechową)

W miarę postępu choroby:

  • wiele fretek traci zdolność do jedzenia (anoreksja)
  • można zauważyć powiększenie wątroby, śledziony i nerek
  • nudności i wymioty
  • ból
  • mogą wystąpić objawy neurologiczne (dezorientacja, brak wskakiwania i wspinania się, zataczanie, bezwład tylnych łap)
  • śpiączka i śmierć

Rozpoznanie

Potwierdzeniem rozpoznania cukrzycy jest krzywa cukrzycowa – pomiar cukru (glukozy) we krwi… Poziom glukozy uważany za normalny dla fretek wynosi od 54 do 153 mg/dl (3,0-8,5 mmol/l)…

Cukrzycę można rozpoznać jeżeli:

  • w przypadkowym badaniu, poziom cukru przekracza 200 mg/dl (pomiar wykonany o dowolnej porze dnia, bez względu na czas jaki upłynął od ostatniego posiłku)
  • stężenie glukozy na czczo, tj. co najmniej 4 godziny (mięsożercy) i 8 godzin (komercjożercy) od ostatniego posiłku, przekracza 400 mg/dl w połączeniu z cukromoczem (glikozurią), zmniejszonym stężeniem insuliny w osoczu i czasem ciałami ketonowymi w moczu – rozpoznanie należy potwierdzić jeszcze jednym pomiarem glukozy na czczo, a najlepiej krzywą cukrzycową
  • poziom cukru jest wyższy od 200 mg/dl po 2 godzinach od obciążenia 12 gramami glukozy rozpuszczonymi w 50ml wody (doustny test obciążenia glukozą – OGTT)

* stężenie cukru wyraża się w liczbie miligramów glukozy na decylitr (mg/dl lub mg%) lub milimoli glukozy na litr (mmol/l), ażeby przeliczyć wynik z mmol/l na mg/dl, należy pomnożyć ilość mmoli przez 18 (np. 10 mmol/l x 18 = 180mg/dl)

Ponadto, w badaniach laboratoryjnych występuje:

  • niski poziom insuliny [norma: 33-311 pmol/l (4,75- 44,78 U/ml), średnio 101 pmol/l (14,5 U/ml)] z hiperglikemią (wysoki poziom cukru) – cukrzyca typu 1
    lub
  • wysoki poziom insuliny z hiperglikemią (wysoki poziom cukru) – cukrzyca typu 2 (insulinooporność)
    *podwyższony lub normalny poziom insuliny wraz z hipoglikemią (niski poziom cukru), sugeruje insulinomę[55]
  • niezmiennie (sprawdzony krzywą cukrową) i znacznie podwyższony poziom glukozy [powyżej 300 mg/dl (16,6 mmol/l)] i fruktozaminy [powyżej 3,6 mg/dl (200 umol/l)] we krwi
    *przy jednorazowym skoku glukozy, fruktozamina pozostaje na normalnym poziomie
  • parametry krwionośne są zazwyczaj w normie[13]
  • podniesiona liczba leukocytów w przypadku jednoczesnego zakażenia pęcherza moczowego[13]
  • cukromocz (obecność cukru w moczu)
  • w moczu może być wykryta obecność RBC, WBC[13]
  • w ciężkich przypadkach mogą być wykryte ketony w moczu (ketonuria)[13]
  • może wystąpić lub współwystępować w związku z innymi chorobami:
    – podwyższenie AST i LDH
    – miażdżyca
    – zapalenie kłębuszków nerkowych
    – gruczolakorak gruczołu krokowego z przerzutami do gruczołów potowych[13]

Należy zaznaczyć, że u pewnej grupy chorych zwierząt nie występują żadne objawy choroby pomimo utrzymujących się wysokich wartości poziomu cukru…

Uwaga:

  • USG i RTG nie są pomocne w diagnostyce tej choroby, ale mogą pomóc w wykluczeniu innych dolegliwości fretki

Leczenie

Cukrzyca wtórna po operacyjnym usunięciu guzów trzustki zwykle ustępuje samoistnie po kilku tygodniach (od dwóch do sześciu tygodni) i nie ma potrzeby stosowania insuliny…

W innych przypadkach rokowania są bardzo ostrożne, gdyż cukrzyca jest chorobą nieuleczalną… Nasze działania ograniczają się tylko do utrzymania odpowiedniego poziomu cukru we krwi i zapewnienia w miarę komfortowego życia dla fretki…

W pierwszej kolejności powinniśmy ustalić przyczyny, które miały tak katastrofalny wpływ na organizm fretki i spowodowały cukrzycę oraz podjąć próbę ich eliminacji z życia fretki, np.:

  • normalizację gospodarki hormonalnej przy nadczynności nadnerczy lub w przypadku samic niekastrowanych, może być konieczna kastracja
  • unikanie sterydów i środków hormonalnych
  • odchudzenie fretki w przypadku otyłości
  • eliminacja węglowodanów z diety
  • normalizację gospodarki kwasowo-zasadowej
  • eliminacja infekcji bakteryjnych i pasożytniczych

Następnie, należy wykonać krzywą cukrzycową, aby ustalić dawki insuliny… Jeżeli stężenie glukozy przekracza 300 mg/dl, przy kolejnych kontrolach poziomu, należy rozpocząć leczenie insuliną… Można podać:

  • insulinę weterynaryjną:
insulina działanie opis dawkowanie uwagi
Caninsulin  — weterynaryjna insulina wieprzowa, przeznaczona dla psów zwykle rozpoczyna się od 0,5 jednostki na kg/m.c. przy glikemii poniżej 300 mg/dl i 1,0 jednostki na kg/m.c. przy glikemii powyżej 300 mg/dl – działanie podobne do NPH insulin niewskazana – działa bardzo gwałtownie na organizm i może powodować hipoglikemię
ProZinc (PZI) szybko działająca preparat protaminowo-cynkowy  0,1-1,0 jednostki na kg/m.c., dwa razy na dobę co 12 godzin niedostępna w Polsce
  • insulinę ludzką:
insulina działanie opis dawkowanie uwagi
Glargine (Lantus)  przedłużone działanie analog insuliny jako rekombinacja DNA zwykle rozpoczyna się od 0,2 jednostki, dwa razy na dobę co 12 godzin – leczenie powinno rozpoczynać się od najniższej dawki (0,2 jednostki) i w zależności od wyników (pomiarów glukozy) zwiększać lub zmniejszać o 0,1 jednostki.– przy tej insulinie jest mniejsze ryzyko hipoglikemi z przedawkowania
Levemir  przedłużone działanie — — j.w.
NPH insulin [Neutral Protamine Hagedorn] (Humulin N, Novolin N, Novolin NPH, Gensulin N, SciLin N, NPH Iletin II,
isophane insulin)		 pośredni czas działania insulina syntetyczna  zwykle rozpoczyna się od 0,1-1,0 jednostki na kg/m.c. – szybsze i silniejsze działanie w pierwszych godzinach od podania niż insulina Lantus, jednak o którszym czasie działania, może wymagać częstszego podawania niż dwie dawki na dobę.– niewskazana – działa bardzo gwałtownie na organizm i może powodować hipoglikemię
Aspart insulin
(NovoLog, NovoRapid)		 szybko działająca analog ludzkiej insuliny — —
Ultralente długo działająca — — – przy szybkim metaboliźmie fretek może wymagać dwu i więcej iniekcji na dobę

Ważne:

  • stosujemy jednorazowe igły i strzykawki (w wyniku zainfekowania bakteriami i reakcji plastiku z insuliną można utracić wartości lecznicze hormonu)
  • insulinę podajemy na 30 minut przed posiłkiem?! (może być konieczne dostosowanie dawki, aż osiągnie się właściwą reakcję zwierzęcia – nawet 5 jednostek insuliny dziennie)
  • jednostki insulin zwierzęcych i ludzkich?!
  • podawanie posiłków w ustalonych dawkach i w regularnych odstępach czasu – ważne, aby na posiłki składało się wysokiej jakości białko (50-60%) i tłuszcz (30-40%) zwierzęcy oraz aby były o stałej wartości energetycznej, bez niewskazanych węglowodanów, można dodawać argininę i chrom (20-200 mcg dziennie), które mogą pomóc w obniżeniu poziomu glukozy
  • kombinacja melatoniny i octanu cynku, stosowane samodzielnie lub w połączeniu z metforminą zmniejsza powikłania związane z cukrzycą (DM), takich jak zaburzenia gospodarki lipidowej i mikroalbuminurię (MAU) w przypadku cukrzycę typu 2
  • skrupulatne monitorowanie pobierania pokarmu (najlepiej podawać płynne posiłki), wody oraz aktywności fretki
  • podawanie antybiotyków o szerokim spektrum, takich jak Clavamox (trójwodzian amoksycyliny / kwasu klawulanowego potasu) lub Baytril może okazać się nizbędne, aby zapobiec wtórnym zakażeniom
  • kontrola wagi ciała, aby dostosować dawki insuliny
  • codzienne podawanie 50-65 ml kroplówki podskórnej w celu wypłukania i nawodnienia organizmu (ważne przy kwasicy ketonowej)
  • kontrolne badania krwi (morfologia i biochemia)

Powyższy reżim jest bardzo istotny dla utrzymywania stałego poziomu cukru, gdyż jego skoki we krwi mogą spowodować kwasicę metaboliczną i śpiączkę…

Za ustabilizowany poziom glukozy we krwi uważany jest zakres między 125 a 200 mg/dl…

Opieka

Ponadto, opiekun powinien:

  • sprawdzać 3 razy dziennie, co 8 godzin (co 2-3 godziny przy zmianie leczenia lub kryzysach fretki) stężenie glukozy we krwi przy pomocy glukometru (modele z możliwością odczytu 0,6 mikrolitrów krwi z zapisem BG do 600 mg/dl)
  • sprawdzać 3 razy dziennie (co 8 godzin) stężenie ketonów i glukozy w moczu przy pomocy pasków testowych do moczu
  • zapoznać się z wykonywaniem iniekcji podskórnych insuliny

Aby to wszystko ogarnąć, można prowadzić sobie dziennik, w którym zapisujemy:

  • datę
  • godzinę
  • test (poziom glukozy we krwi)
  • jedzenie
  • leki i ich dawki
  • test ketonowy (poziom ketonów i glukozy w moczu)
  • waga
  • kał
  • inne informacje dla weterynarza

Powyższe wskazania są bardzo istotne w leczeniu, gdyż należy monitować stan fretki, jej poziom glukozy (około 200 mg/dl), aby dostosować dawkę insuliny lub zaniechać iniekcji, gdy nie jest potrzebna (zwłaszcza w przypadkach, gdy cukrzyca jest tymczasowa)… Dobrze jest sprawdzać poziom glukozy we krwi w połowie cyklu, czyli po 6 godzinach od podania porannej dawki insuliny, a na 6 godzin przed wieczorną, gdyż jeżeli wynik będzie odbiegał od zalecanego, należy zastanowić się nad dodatkową iniekcją, co 8 godzin a nie co 12…

Ponadto kontrolne badania krwi, powiedzą o ogólnym stanie fretki, a zwłaszcza jej nerek, wątroby, śledziony, które są zagrożone ciągłym, wysokim poziomem glukozy… Ważne aby w biochemii oznaczyć także fruktozaminę…

Stosowanie się do wszystkich zaleceń lekarza weterynarii i przestrzeganie diety może przedłużyć życie fretki od kilku do kilkudziesięciu miesięcy…

Przechowywanie insuliny

  • insulinę należy przechowywać w lodówce
  • otwartą ampułkę można używać do 30-40 dni
  • insulinę mieszamy delikatnymi, kolistymi ruchami – silne mieszanie powoduje utratę jej wartości
  • insulinę (wieprzową) rozcieńczamy roztworem soli fizjologicznej i używamy góra do 14 dni

…

Uwaga!

Większość książek lub artykułów, wykorzystanych do opracowania niniejszego tematu, zostało opublikowanych jakiś czas temu, w związku z powyższym niektóre dane, metody leczenia i leki mogą być nieaktualne (wycofane z obrotu lub nigdy nie dopuszczone do obrotu w Polsce), ale Wasz lekarz weterynarii na pewno będzie wiedział czym można je zastąpić.

Większość informacji na tych stronach napisali ludzie, którzy mają duże doświadczenie w hodowli fretek jednak nie są weterynarzami. Wszystkie teksty były konsultowane ze specjalistami.

Każda chora fretka powinna natychmiast znaleźć się u wykwalifikowanego i doświadczonego weterynarza, który specjalizuje się w leczeniu fretek. Pamiętaj fretki należą do zwierząt, u których symptomy choroby występują bardzo późno, co może prowadzić do ich nagłej śmierci. Nie próbuj żadnych “domowych sposobów” bez konsultacji ze specjalistą, nawet jeśli jakiś znajdziesz gdzieś w tekście na tej stronie. Informacje tu zawarte mogą powiększyć Twoją wiedzę i wyczulić Cię na niespecyficzne objawy w zachowaniu Twojej fretki, ale pamiętaj niewłaściwa, samemu postawiona diagnoza może decydować o jej życiu.

Wszystkie prawa zastrzeżone!

…

by: Ana, Amaszka

foto:
1) ferretta.pl
© All rights reserved or Some rights reserved, publikacja powyższych zdjęć wymaga zgody autorów 

literatura:
[1] „Diabetes In Ferrets: Know the signs, treatment and prognosis for ferrets with diabetes” Sandra Mitchell, DVM, DABVP, 2008
[2] „Tchórz” Marcin Brzeziński, Jerzy Romanowski, 1997
[3] „Hodowla tchórzy” Maria Bednarz, Andrzej Frindt, 1991
[4] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[5] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[6] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000
[7] „Ferret for dummies” K. Schilling, 2007
[8] „How to read your report” Wellness Inc., 1993
[9] „Practical ferret medicine and surgery for the private practitioner” Finkler M., 1993
[10] „Ferret medicine and surgery” Brown S., 1992, 2001
[11] „Ferret breeding” James McKay, 2006
[12] „Oestrus control in ferrets” Kluth G.A., Veterinary Record, 133:10, s.252, 1993
[13] „Endocrine diseases: Part II. In: E.V. Hillyer and K.E. Quesenberry (eds), Ferrets, Rabbits and Rodents: Clinical Medicine and Surgery” Rosenthal K., s.91-98, 1997
[14] vetmozga.com
[15] manitobaferrets.ca
[16] ferrethealth.org
[17] unc.edu
[18] „The ferret, Mustela putorius furo, as a new species in toxicology”, P.C. Thornton, Pauline A. Wright, P.J. Sacra & T.E.W. Goodier, Laboratory Animals (13) 1979, s. 119-124
[19] „Haematological and serum chemistry profiles of ferrets (Mustela putorius furo)”, Elsbeth J. Lee, W.E. Moore, H.C. Fryer & H.C. Minocha, Laboratory Animals (12) 1982, s. 133-137
[20] „Biology and diseases of the ferret” Fox JG., 1988, 1998
[21] „Normal Parameters and Laboratory Interpretation of Disease States in the Domestic Ferret,” article by Dr. Tom Kawasaki, 1994
[22] „Ferret husbandry, medicine, and surgery” John H. Lewington, 2000
[23] „Ferrets, Rabitts & Others: Clinical Medicine and Surgery”, Katherine E. Quesenberry and James W. Carpenter, 3rd edition, Saunders, 2012
[24] „Fretki: warunki zdrowotne, hodowla, rozpoznanie i leczenie chorób” Maggie Lloyd, 1999
[25] „Species specific hematology” Zimmerman K.L., Moore D.M., Smith S.A., Schalm’s veterinary hematology, 6th ed., Ames, Iowa: Wiley-Blackwell: 2010:852-917
[26] „Exotic companion medicine handbook for veterinarians” Cathy A. Johnson-Delaney, Eastside Anian & Exotic Animal Medical Center Kirkland, Washington, 2008
[27] „Ferrets: Clinical Pathology and Sample Collection” Morrisey J.K., Ramer J., Reavill D.R. (ed), Veterinary Clinics of North America, Exotic Practice: September 1999, s. 553-564
[28] „Diagnostics and restraint of the domestic ferret” Morrisey J.K., J.W. Carpenter, and C. Kolmstetter, Vet. Med. Vol 91(12), 1996, s. 1084-1097
[29] „Laboratory Reference Ranges for Selected Avian, Mammalian and Reptilian Species” Fudge A.M., Laboratory Medicine, Avian and Exotic Pets, W.B. Saunders, Philadelphia USA, s.269-727, 2000
[30] „The Laboratory Ferret”, C. Andrew Matchett, rena Marr, Felipe M. Berard, Andrew G. Cawton, Sonya P. Swing, CRC Press, A volume in The Laboratory Animal Pocket Reference Series, 2012
[31] „Schalm’s Veterinary hematology” Douglas J.Weiss, K. Jane Wardrop, 6th ed., Wiley-Blackwell, 2010, s. 888-892
[32] „Ferret Medicine”, Joerg Mayer DVM, Gretchen Kaufman DVM, Cummings School of Veterinary Medicine at Tufts University, 2009
[33] „Wartości referencyjne podstawowych badań laboratoryjnych w weterynarii”, Anna Winnicka, SGGW, 2008
[34] „Diagnostyka kliniczna i choroby niezakaźne zwierząt domowych” Zenon Tomicki, Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, Warszawa 1985, ISBN 8309010141, 9788309010142
[35] „Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej” Dembińska-Kieć A., Naskalski J.W., Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-137-2
[36] „Reference ranges for laboratory parameters in ferrets” Hein J , Spreyer F, Sauter-Louis C, Hartmann K., Vet Rec. 2012 Sep 1;171(9):218. doi: 10.1136/vr.100628. Epub 2012 Aug 2.
[37] „Wielka interna – nefrologia, Medical Tribune Polska” Myśliwiec M., Warszawa 2009, ISBN 978-83-60135-62-4
[38] „Nefrologia” Książek A., Rutkowski B., Czelej, Lublin 2004, ISBN 83-89309-36-X
[39] „Diagnostyka laboratoryjna w weterynarii” D.J. Meyer, J.W. Harvey, 2013, ISBN: 978-83-7609-882-1
[40] „Hematologia weterynaryjna. Atlas i przewodnik diagnostyczny” J.W. Harvey, ISBN: 978-83-7609-942-2
[41] „Anatomia weterynaryjna” K.M. Dyce, W.O. Sack, C.J.G. Wensing, 2011, ISBN: 978-83-7609-373-4
[42] „Atlas anatomii małych zwierząt” T.O. McCracken, R.A. Kainer, 2009, ISBN: 978-83-7609-090-0
[43] „Zwierzęta egzotyczne” M.A. Mitchell, T.N. Tully Jr, 2010, ISBN: 978-83-7609-182-2
[44] „Choroby wewnętrzne małych zwierząt. Tom 1″ R.W. Nelson, C. Guillermo Couto, 2008, ISBN: 978-83-7609-006-1
[45] „Choroby wewnętrzne małych zwierząt. Tom 2″ C. Guillermo Couto, R.W. Nelson, 2009, ISBN: 978-83-7609-010-8
[46] „Choroby wewnętrzne małych zwierząt. Tom 3″ C. Guillermo Couto, R.W. Nelson, 2009, ISBN: 978-83-7609-014-6
[47] „Stany nagłe małych zwierząt” S.J. Plunkett, 2009, ISBN: 978-83-7609-023-8
[48] „Saunders Handbook. Leki w weterynarii. Małe i duże zwierzęta” M.G. Papich, 2013, ISBN: 978-83-7609-643-8
[49] „Diagnostyka kliniczna zwierząt” W. Baumgartner, 2011, ISBN: 978-83-7609-308-6
[50] „Nefrologia i urologia psów i kotów” C. Dufayet, C. Maurey, 2006, ISBN: 978-83-60290-46-0
[51] „Nefrologia i urologia psów i kotów” J. Elliot, G.F. Grauer, 2010, ISBN: 978-83-7609-190-7
[52] „Diagnostyka laboratoryjna” Neumeister B., Besenthal I., Liebich H.: Urban & Partner, Wrocław 2003, s.178-180
[53] „Rola wapnia w organizmie” Agnieszka Pater, Grażyna Odrowąż-Sypniewska, Marzenna Gruszka, Przegląd medycyny laboratoryjnej -zeszyt 2 (4) 2005
[54] „Division of the common mammals into two groups according to the concentration of fructose in the blood of the foetus” Goodwin R. F. W., Department of Veterinary Clinical Studies, Cambridge, 1955
[55] „Manual of Rodents and Ferrets” Keeble E., Meredith A.; „Ferrets: clinical pathology” Lennox A., ISBN -13: 978-1-905319-08-4, 2009, s.230-235
[56] „Insulin glargine treatment of a ferret with diabetes mellitus” Hess L., J Am Vet Med Assoc. 2012 Dec 1;241(11):1490-4. doi: 10.2460/javma.241.11.1490
[57] „Two cases of pancreatic neoplasia in British ferrets (Mustela putorius furo)” Lloyd CG, Lewis WG, J Small Anim Pract. 2004 Nov;45(11):558-62
[58] „Histopathologic lesions of diabetes mellitus in a domestic ferret” Marie-Odile Benoit-Biancamano, Michel Morin, and Isabelle Langlois, Can Vet J. 2005 Oct; 46(10): 895–897
[59] „Response to fasting in an unnaturally obese carnivore, the captive European polecat Mustela putorius” Mustonen AM, Puukka M, Rouvinen-Watt K, Aho J, Asikainen J, Nieminen P, Exp Biol Med (Maywood). 2009 Nov;234(11):1287-95. doi: 10.3181/0904-RM-140. Epub 2009 Aug 5
[60] „Little Thief: The Domestic Ferret” Benischek RL Dph Ma, Int J Pharm Compd. 2009 Sept-Oct;13(5):362-365
[61] „Type 1 diabetes mellitus and hyperadrenocorticism in a ferret” Boari A, Papa V, Di Silverio F, Aste G, Olivero D, Rocconi F, Vet Res Commun. 2010 Jun;34 Suppl 1:S107-10. doi: 10.1007/s11259-010-9369-2
[62] „Diabetic Ketoacidosis with Concurrent Pancreatitis, Pancreatic β Islet Cell Tumor, and Adrenal Disease in an Obese Ferret (Mustela putorius furo)” Kristen A Phair, James W Carpenter, Thomas Schermerhorn, Chanran K Ganta and Brad M DeBey, J Am Assoc Lab Anim Sci. 2011 Jul; 50(4): 531–535
[63] „Quantifying Insulin Sensitivity and Entero-Insular Responsiveness to Hyper- and Hypoglycemia in Ferrets” Hongshu Sui, Yaling Yi, Jianrong Yao, Bo Liang, Xingshen Sun, Shanming Hu, Aliye Uc, Deborah J. Nelson, Katie Larson Ode, Louis H. Philipson, John F. Engelhardt, and Andrew W. Norris, PLoS One. 2014; 9(3): e90519
[64] „Transient diabetes mellitus in a domestic ferret (Mustela putorius furo)” Duhamelle A, Langlois I, Desmarchelier M, Can Vet J. 2015 Jul;56(7):737-40
[65] „Normal Glucose Metabolism in Carnivores Overlaps with Diabetes Pathology in Non-Carnivores” Thomas Schermerhorn, Front Endocrinol (Lausanne). 2013; 4: 188

…

   





  • Cukrzyca a fretki, teoretycznie rzadko występująca choroba, a czy praktycznie też tak jest?